Selenite: Νοεμβρίου 2009

Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2009

Εξόρμηση στο Κλαπάδο... πάλι.

εικ. 1

εικ. 2

εικ. 3

εικ. 4

εικ. 5

Λίγο πριν το μεσημέρι της Κυριακής που μας πέρασε, ο Κλαπάδος γέμισε από μικρές παρέες και χαρούμενες φωνές. Με την δική μου παρέα (που ήταν ο γιός μου, εικ. 1, ο οποίος παρεμπιπτόντως, βοήθησε να γεμίσουμε το καλάθι με Lactarius sanguifluus), φτάσαμε μέχρι το ποτάμι (εικ. 2).

Μετά τις περιπλανήσεις μας στο βουνό, συναντηθήκαμε όλοι οι φίλοι και τα μέλη του συλλόγου στο μεγάλο ξέφωτο που βρίσκεται πριν το εγκαταλειμμένο χωριό για να γίνει η ταυτοποίηση των μανιταριών. Μια αυτοσχέδια έκθεση στήθηκε και αμέσως γέμισε με λαμπερά χρώματα και ατελείωτα σχήματα (εικ. 3).

Μέχρι που ήρθε η ώρα του φαγητού...

Έτσι κάποιοι από την όμορφη παρέα μας ανέλαβαν να καθαρίσουν τις Μακρολεπιότες (Macrolepiota procera) και τους Λακτάριους και άλλοι να ανάψουν φωτιά (εικ. 4). Το φαγητό συνόδευσαν μυτιληνιό ούζο, τσίπουρο και ντόπιο κόκκινο κρασί... γεύσεις ελληνικές, από 'κείνες που δύσκολα περιγράφονται με λόγια.

Η μέρα έκλεισε με μουσικά όργανα. Λαούτο (Κώστας Ζιαμπάρας), κιθάρα (Παναγιώτης Γεωργιάδης), σάζι και τύμπανο (η γράφουσα). Τραγούδια του Ξυλούρη, του Λοϊζου, του Ν. Παπάζογλου αλλά και πολλά παραδοσιακά, παίχτηκαν και τραγουδήθηκαν... μέχρι που ήρθε η νύχτα (εικ. 5).

Και του χρόνου νά 'μαστε γεροί!

Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2009

Το γεφύρι της Κρεμαστής

Το γεφύρι αυτό, με ύψος 8,5μ., είναι ένα από τα πιο αξιόλογα τεχνικά έργα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στη Λέσβο. Η μονοκάμαρη κατασκευή του, ενσωματώνοντας τον επιφανειακό βραχισμό, προσφέρει μέσα στους αιώνες, αδιάλειπτη ζεύξη στις όχθες του ορμητικού ρέματος της Κακάρας (παραπόταμου του Τσικνιά).

Εμφανής είναι η δόμηση του φέροντος μέρους με ορθογώνιους λιθόπλινθους, οι οποίοι, όπως εικάζεται, προέρχονται από το αρχαίο ιερό της Κλοπεδής και συνδέονται με κουρασάνι, το ισχυρότερο παραδοσιακό μείγμα. Αξιοθαύμαστος είναι ο τρόπος σύνδεσης της λεπτής σειράς λίθων στη στέψη, όπως και το καλοδιατηρημένο λιθόστρωτο κατάστρωμα.

Το γεφύρι της Κρεμαστής, εξυπηρετούσε μια οδική αρτηρία, που συνέδεε την ανατολική, με τη βόρεια και τη δυτική Λέσβο. Θρυλείται ότι χτίστηκε κατά την εποχή της κυριαρχίας των Γατελούζων (14ο αι.), όμως η συγκριτική αρχιτεκτονική - ιστορική έρευνα το τοποθετεί χρονικά στο 160 αι.

Και γι' αυτό το γεφύρι ισχύει ο λαϊκός μεσαιωνικός μύθος, του χτισίματος της συζύγου του πρωτομάστορα στα θεμέλια, μύθος, που δηλώνει το αίσθημα της ευθύνης απέναντι στην αντοχή αυτού του σημαντικού και κοινωφελούς έργου.

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν κι άλλα μικρότερα παλαιά τοξωτά γεφύρια. Η πεζοπορική διαδρομή συνεχίζεται πάνω από το ιστορικό πέρασμα του γεφυριού.

Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2009

Crocus sativus

Το γένος Crocus περιλαμβάνει στην Ελλάδα γύρω στα είκοσι είδη από τα οποία άλλα ανθίζουν την άνοιξη και άλλα το φθινόπωρο. Είναι φυτά με βολβό μικρό που συνήθως περιβάλλεται από λεπτές ίνες. Κάνουν φύλλα στενά, γραμμοειδή με ένα λευκό κεντρικό νεύρο. Τμήματα περιγωνίου έξι και στήμονες τρεις. Στήλος μακρύς με τρία στίγματα μεγάλα, πεπλατυσμένα – οδοντωτά ή σχισμένα σε πολλά σημεία.

Κατά τη μυθολογία ο Κρόκος ήταν φίλος του Ερμή. Καθώς έπαιζαν μια μέρα πετώντας το δίσκο ο ένας στον άλλο, ο Ερμής κατά λάθος χτύπησε τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Τρεις σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου έπεσαν στο κέντρο ενός λουλουδιού το οποίο αργότερα πήρε το όνομά του.

Από τα προϊστορικά χρόνια της Ελλάδας η συλλογή του Κρόκου γινόταν αποκλειστικά από γυναίκες και χρησιμοποιούνταν οι στήμονές του χάρη στις χρωστικές, αρωματικές και φαρμακευτικές ουσίες που περιέχουν. Ονομαστή είναι οι τοιχογραφία του Ακρωτηρίου όπου παριστάνεται ο κρόκος και η συλλογή του.

Η τοιχογραφία αυτή, που είχα την τύχη να δω από κοντά τον Σεπτέμβριο του '99, απεικονίζει γυναίκες οι οποίες είναι απασχολημένες με την συλλογή του κρόκου. Στο φόντο υπάρχει ένα λιβάδι με κρόκους, ενώ το τοπίο είναι βραχώδες και παραπέμπει στην τοιχογραφία της Άνοιξης.

Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να ονομάζεται τοιχογραφία του Φθινοπώρου και όχι της Άνοιξης. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι απεικονίζει το φυτό Crocus Cartwrightianus, που είναι πρόγονος του Crocus sativus, ή το φυτό Crocus Sativus, το οποίο ευδοκιμεί μέχρι και σήμερα στα νησιά του Αιγαίου και στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Είναι το εικονιζόμενο και ανήκει στα είδη που ανθίζουν το φθινόπωρο.

Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2009

Amanita muscaria

Το συνάντησα σήμερα στο δάσος του Κλαπάδου. Φυτρώνει το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, συνήθως κατά ομάδες, σε δάση κωνοφόρων, πλατύφυλλων και σε μεικτά δάση.

Το καπέλο του έχει διάμετρο 6 - 20 cm, αρχικά είναι σφαιρικό αργότερα γίνεται επίπεδο, έχει έντονο κόκκινο χρώμα και είναι καλυμμένο με λευκά λέπια.

Είναι τοξικό και παραισθησιογόνο. Περιέχει ουσίες όπως η muscimol, το acid ibotenique και η muscazon που έχουν την ιδιότητα να τροποποιούν την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου.

Τρίτη 10 Νοεμβρίου 2009

Testudo graeca

Το μήκος το καβουκιού της Ελληνικής χελώνας μπορεί να φτάσει τα 30 εκατοστά. Το καβούκι στα ενήλικα είναι τρουλωτό και έχει οβάλ κάτοψη. Το βασικό χρώμα του καβουκιού είναι κίτρινο-καφέ, ή πράσινο-καφέ, με διάσπαρτες μαύρες βούλες ή ταινίες, οι οποίες μερικές φορές καλύπτουν σχεδόν όλο το καβούκι.

Ζει σε ένα ευρύ φάσμα βιοτόπων από λιβάδια και καλλιεργημένες περιοχές μέχρι θαμνώδεις τόπους. Είναι φυτοφάγο ζώο (φύλλα, σπόρους, καρπούς και άλλα), αλλά τρώει επίσης σαλιγκάρια, γυμνοσαλιγκάρια και σκουλήκια. Το χειμώνα πέφτει σε χειμερία νάρκη σε τρύπες που σκάβει μόνη της.

Από τη νάρκη ξυπνά το Μάρτιο και ζευγαρώνει τον Απρίλιο ή το Μάιο. Κάθε θηλυκό, τον Ιούνιο γεννά 5-15 λευκά ελλειψοειδή αυγά, τα οποία θάβει σε μια τρύπα βάθους 15 εκατοστών περίπου, που τη σκάβει με τα πίσω πόδια της σε μαλακό χώμα. Τα αυγά εκκολάπτονται τον Αύγουστο ή το Σεπτέμβριο και το μήκος του καβουκιού των μικρών είναι περίπου 4 εκατοστά.

Ζει στη Νότια Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Τουρκία και Μέση Ανατολή. Στην ηπειρωτική Ελλάδα έχει πυκνούς πληθυσμούς στη Μακεδονία και στη Θράκη. Εκτός από τη Λέσβο βρίσκεται και σε πολλά άλλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Είναι είδος προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.