Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2010

Μαθήματα Κεραμικής στη Στύψη...


Έναρξη κύκλου μαθημάτων κεραμικής για παιδιά, από τον Νοέμβριο 2010, στο εργαστήριό μου.

Τα μαθήματα είναι χωρισμένα σε τρεις περιόδους:

  • Νοέμβριο έως Ιανουάριο, γνωριμία με το υλικό, πλάσιμο, τεχνικές χτισίματος, φόρμα.
  • Φεβρουάριο έως Απρίλιο, χρώμα, γυαλώματα, ψήσιμο σε φούρνο ηλεκτρικό.
  • Μάιος, ελεύθερη έκφραση, δημιουργία.

Για πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής μπορείτε να επικοινωνείτε στέλνοντας μήνυμα στην ηλεκτρονική μου διεύθυνση: elevalasi@yahoo.com


Ηλέκτρα

Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010

Nelly's art...








Αυτή η ανάρτηση είναι αφιερωμένη σε μια Ελληνίδα, η οποία γεννήθηκε στην Μικρά Ασία πριν από έναν αιώνα... την Έλλη Σουγιουλτζόγλου, ή Nelly's, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται χρησιμοποιώντας ως όνομα την αγγλική εκδοχή της καλλιτεχνικής της υπογραφής.


Στην ηλικία των έξι ετών άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στο ελληνικό σχολείο του Αϊδινίου. Το 1919 η οικογένεια της εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη όταν έγινε η καταστροφή του Αϊδινίου από τα τουρκικά στρατεύματα. Την επόμενη χρονιά η Nelly’s έφυγε για την Δρέσδη της Γερμανίας, προκειμένου να σπουδάσει μουσική και ζωγραφική. Ενώ βρισκόταν εκεί, το Σεπτέμβριο του 1922, πληροφορήθηκε για την καταστροφή της Σμύρνης και την σφαγή των Ελλήνων από τους Τούρκους.

Το 1924, η Nelly’s επισκέφτηκε την Ελλάδα για πρώτη φορά. Ειχε πλέον ολοκληρώσει τις σπουδές της στη φωτογραφία και είχε αποφασίσει να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα. Tην ίδια χρονιά ανοίγει το πρώτο της studio.

Ενώ λοιπόν είχε ξεκινήσει για να σπουδάσει ζωγραφική, στράφηκε στη φωτογραφία στοχεύοντας σε έναν ταχύτερο τρόπο επαγγελματικής αποκατάστασης. Έτσι ελκύεται από το Oldruck και το Bromoil που της έδιναν τη δυνατότητα να δει στη φωτογραφία όχι μόνο το μέσον που αποδίδει με ρεαλιστική σαφήνεια την πραγματικότητα, αλλά και μία μέθοδο έρευνας και έκφρασης της σχέσης της με τον κόσμο που την περιβάλλει.

Η μελέτη του έργου της και η αρχειοθέτηση του υλικού της (αν και η ίδια στην πραγματικότητα δεν έδωσε τίτλους παρά μόνον σε τρεις ή τέσσερεις ενότητες), επιβάλλουν έναν διαχωρισμό κατά θέματα. Τα "γυμνά της Ακρόπολης", που σκανδαλίζουν την σεμνότυφη κοινωνία του 1928, θα μείνουν στην ιστορία ως μνημειώδεις χορευτικές εικόνες και η Nelly's ως η πρώτη Ελληνίδα φωτογράφος με παγκόσμια καταξίωση.

Η ίδια αναφέρει σε μια συνέντευξη...

"Τα ήθη της εποχής εκείνης ήσαν τρομερά. Εγώ θεώρησα πολύ φυσικό να φωτογραφήσω ένα γυμνό στις αρχαίες κολόνες στη Γερμανία εξάλλου όπου είχα σπουδάσει είχαν για πολύ φυσικό το γυμνό ως σπουδή. Ζήτησα λοιπόν από τον κ. Φιλαδελφέα να μου επιτρέψει να φωτογραφήσω την Mona Paeva, που είχε ένα θαυμάσιο σώμα, γυμνή, ανάμεσα στις κολόνες, κι εκείνος μου έδωσε την άδεια".

Εκτός από την Mona Paeva, η Nelly's φωτογράφησε την Ισπανίδα χορεύτρια Aurea στο θέατρο του Διονύσου, καθώς και την Γαλλίδα Daljell και την Ουγγαρέζα Nikolska στον Παρθενώνα. Η φωτογραφίες της Nikolska, ντυμένης "αισθησιακά" με αραχνοΰφαντα πέπλα (προς αποφυγήν πάσης παρεξηγήσεως), όχι μόνο συγκαταλέγονται στις καλύτερες της εποχής διεθνώς, αλλά συντέλεσαν και στη διαμόρφωση ενός αισθητικού κριτηρίου στην Ελλάδα, που αφορά την αναπαράσταση του γυναικείου σώματος...

Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2010

Bοletus poikilochromus... η πρώτη πανελλήνια καταγραφή!!


Το βρήκε και το φωτογράφισε ο Άριστείδης Σγατζός στο μικτό πευκόδασος Αμαλής της Λέσβου στις 19-10-2010. Το εξέτασε και το ταυτοποίησε ο Γιώργος Κωνσταντινίδης.


Διαγνωστικά χαρακτηριστικά:

Η καρποφορία του σε δάση δρυός και αριάς ή σε μικτά δάση με δρύες, πυράκανθους και πεύκα, σε μεσογειακά οικοσυστήματα, το κολλώδες αρχικά, ξερό αργότερα, λείο και γυαλιστερό, ιδιαίτερα ποικιλόχρωμο και ετερογενές, ωχροκίτρινο, ωχροκαφετί, λαδοκαφετί, ωχρορόδινο ή καφερόδινο με πορτοκαλιούς, κρασάτους ή σκωριόχρωμους τόνους καπέλο (6 - 21) εκ. διάμ.), που γαλαζομαυρίζει αμέσως στο άγγιγμα, οι κίτρινοι με πορτοκαλιούς και κόκκινους τόνους πόροι, που γαλαζιώνουν έντονα αν πιεσθούν, το κίτρινο υποϋμενιακό στρώμα, η σάρκα που γαλαζιώνει έντονα ή πορτοκαλοκικκινίζει κατά περιοχές αν κοπεί, το εμφανώς ριζώδες, δικτυωτό πόδι, η μυρωδιά λικέρ φρούτων ή - στα ξερά βασιδιώματα - κανέλας και τα ελλειπτικά βασιδιοσπόρια.


Μετρήσεις που έγιναν στο συγκεκριμένο μανιτάρι:

Βασιδιοσπόρια: 10 - 12,8 x 4,5 - 5,6 μm.
Κυστίδια: 35 - 48 x 9 - 12 μm, ατρακτόμορφα έως λαγηνόμορφα.
Καυλοκυστίδια: 32 - 43 x 7 - 13 μm, ατρακτόμορφα έως λαγηνόμορφα.
Πιλιδιοδερμίδα με υφές πάχους 4 - 6 μm.


Βιβλιογραφία

Β387, G/B212, Cο1684

Γιώργος Κωνσταντινίδης

Τρίτη 26 Οκτωβρίου 2010

Οι Ιαματικές θερμοπηγές του Πολιχνίτου

Στο δρόμο για τον Πολιχνίτο...

Το δημοτικό χαμάμ

Πολλές είναι οι πηγές, όμως μόνο οι τρείς είναι εκμεταλλεύσιμες... οι δυο από αυτές ανήκουν στο δήμο Πολιχνίτου.

Η θερμοκρασία των πηγών κυμαίνεται μεταξύ 62 και 86 βαθμούς...

Και είναι οι πιο θερμές πηγές της Ευρώπης...

Ένα δάσος από βρούλα...

Ο Πολιχνίτος βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Λέσβου, μοιρασμένος ανάμεσα σε ελαιώνες, πευκοδάση, πηγές με καθάρια νερά και υπέροχες παραλίες.

Το όνομά του το πήρε από την ένωση των λέξεων "πολλά ίχνη", γιατί κατά την προφορική παράδοση υπήρχαν κάποτε σκόρπια μικρά χωριουδάκια (πολίχνες), κυρίως παραλιακά, τα οποία μετοίκησαν στην σημερινή τοποθεσία. Η τοποθεσία αυτή περιβάλλεται από υψώματα και είναι αόρατη, τόσο από τον κόλπο της Καλλονής, όσο και από το Αιγαίο Πέλαγος.


Οι θερμοπηγές εμφανίζονται περίπου 1 Kμ νοτιοανατολικά του Πολιχνίτου μέσα σε ηφαιστειακά πετρώματα, που ανήκουν στα νεότερα πετρώματα της Λέσβου. Τα πετρώματα αυτά μέσα στα οποία αναβλύζουν οι θερμοπηγές εμφανίζονται με χρώμα κιτρινωπό και κόκκινο, που οφείλεται στη καθίζηση οξειδίων του σιδήρου, όπως αιματίτης και λειμωνίτης.

Όλες οι πηγές του Πολιχνίτου είναι χλωριονατριούχες και πιστεύεται ότι οι θεραπευτικές τους ιδιότητες είναι για χρόνιες ρευματισμούς, αρθρίτιδες, ισχιαλγίες, νευραλγίες, γυναικολογικές και δερματικές παθήσεις.



Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

Θεσσαλονίκη - Λευκός Πύργος (Σεπτέμβριος, 2010)

Ο Λευκός Πύργος

Βυζαντινό εφυαλωμένο κεραμικό

Τα μεγάλα παράθυρα, που δημιουργουν μια άλλη αίσθηση μεγαλοπρέπειας...

Ο χώρος και ο χρόνος...

Διάδρομοι και μικρά δωμάτια παντού...

Ο θόλος...

Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2010

Μαθήματα βιβλιοδεσίας και κατασκευής χειροποίητου χαρτιού στη Μήθυμνα...


Η Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Μήθυμνας "Αργύρης Εφταλιώτης" διοργανώνει έναν κύκλο εργαστηρίων με θέμα τη βιβλιοδεσία και το χαρτί.

Έχοντας ξεκινήσει ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα με τη βιβλιοδεσία απλού σημειωματάριου, θα γίνουν άλλα δυό μαθήματα σήμερα το απόγευμα και το απόγευμα της άλλης Τετάρτης, με θέμα την κατασκευή καλλύματος για ατζέντα τηλεφώνων, αλμπούμ φωτογραφιών και απλές τεχνικές βιβλιοδεσίας μονών βιβλίων Α4.

Τα μαθήματα για την κατασκευή χειροποίητου χαρτιού και την τεχνική της μαρμαρόκολλας θα πραγματοποιηθούν τις δυο πρώτες Τετάρτες του Νοεμβρίου, στις 3 και 10 του μήνα. Όσοι συμμετάσχουν θα χρειαστούν βασικά εργαλεία, όπως ψαλίδι, κοπίδι, χάρακα και τρίγωνο... και όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, μεράκι και δημιουργική διάθεση!

Τα εργαστήρια θα πραγματοποιούνται κάθε φορά από τις 6 έως τις 9 το απόγευμα, στο χώρο της Βιβλιοθήκης (αγορά Μήθυμνας). Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν στο τηλέφωνο 22530 72115.

Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2010

Παραδοσιακό τραγούδι της Λέσβου...



Ανάθεμα τον αίτιο
Κι ας το' χει αμαρτία
Να χωριστούμε αγάπη μου
Χωρίς καμμιά αιτία

Συ μπαξές κι εγω φυντάνι
Να σ'απαρνηθώ δεν κάνει

Αγάπα με πουλάκι μου
Όπως μ'αγαπάς πρώτα
Τα ξένα λόγια μην ακούς
Μον'την καρδιά μου ρώτα

Σάλτα κι άρπα με απ'το κύμα
μην πνιγώ κι έχεις το κρίμα

Χελιδονάκι θα γίνω
να πέσω στην αυλή σου
Να κάνω πως επέθανα
Για να γενώ δική σου

Κλαίει η καρδιά μ' και δεν μερώνει
Σαν της ερημιάς τ'αηδόνι

Θα το χω το παράπονο
σε όλη τη ζωή μου
Όταν σε συλλογίζομαι
θα τρέμει το κορμί μου

Συ μπαξές κι εγω φυντάνι
Να σ'απαρνηθώ δεν κάνει


Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010

Καπνώδης Χαλαζίας (Σαμοθράκη)

Καπνώδης χαλαζίας (12 x 7 εκ)

Καπνώδης χαλαζίας με χλωρίτη (11,5 x 7,5 εκ)

Στα Θέρμα αγόρασα αυτούς τους χαλαζίες από έναν αγρότη ο οποίος βρίσκει διάφορα πετρώματα στα κτήματά του εν ώρα εργασίας. Ο χαλαζίας είναι ένα διοξείδιο του πυριτίου, σχεδόν χωρίς καμία άλλη πρόσμειξη και κρυσταλλώνεται στο εξαγωνικό σύστημα, με μια ή και τις δυο του άκρες σε σχήμα πολύπλευρης πυραμίδας. Στην οικογένειά του ανήκουν πάρα πολλές ημιπολύτιμες πέτρες, όπως ο αμέθυστος, ο καρνεόλης, ο κιτρίνης και ο αχάτης.

Κρύσταλλοι χαλαζία υπάρχουν σε όλο το κόσμο. Μερικά όμορφα δείγματα έχουν βρεθεί σε κάποια ηφαιστειογενή νησιά του Αιγαίου (σε αυτή την ανάρτηση υπάρχουν φωτογραφίες με χαλαζίες που βρήκα στη Λέσβο: http://stipsi-electra.blogspot.com/2010/01/170.html). Ένα χαρακτηριστικό είδος κρυστάλλου χαλαζία είναι ο καπνώδης χαλαζίας, που έχει πάρει το σκούρο φιμέ χρώμα του από δόσεις φυσικής ραδιενέργειας που έχει απορροφήσει μέσα στη γη. Η Σαμοθράκη φημίζεται για τους χαλαζίες αυτού του είδους.

Η λέξη "χαλαζίας" προέρχεται από την ελληνική "χάλαζα" που σημαίνει "χαλάζι", αφού πολλοί στην αρχαιότητα τον θεωρούσαν στερεοποιημένο νερό. Τον εικοστό αιώνα ανακαλύφθηκε πως οι κρύσταλλοι του χαλαζία έχουν εκπληκτικές εφαρμογές στην επιστήμη. Πρίσματα, φακοί, μικροσκόπια, φασματόμετρα και μικροτσίπ των ηλεκτρονικών υπολογιστών, κατασκευάζονται από κρύσταλλο χαλαζία. Ωστόσο, αυτό που έκανε τους κρυστάλλους χαλαζία πασίγνωστους, είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες που πολλοί πιστεύουν ότι έχουν...

Μεγάλη η χάρη του...

Τρίτη 12 Οκτωβρίου 2010

Οι Ιαματικές Θερμοπηγές της Σαμοθράκης (Θέρμα)

Το δημοτικό υδροθεραπευτήριο στα Θέρμα

Η φύση, εκτός από σπάνια τοπία και φυσικές ομορφιές, χάρισε στη Σαμοθράκη και πηγές με σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες. Στο βόρειο μέρος του νησιού, στο χωριό Θέρμα, βρίσκονται οι θειούχες ιαματικές θερμοπηγές όπου λειτουργεί και το δημοτικό υδροθεραπευτήριο.

Οι ιαματικές θερμοπηγές αποτελούν μέρος του τοπικού πλούτου του νησιού, ενώ οι θεραπευτικές τους ιδιότητες είναι γνωστές από την αρχαιότητα για την μεγάλη θεραπευτική τους αξία. Τα νερά των συγκεκριμένων πηγών διαφέρουν από τα συνηθισμένα, λόγω της παρουσίας σπάνιων δραστικών συστατικών που οφείλονται κυρίως σε ηφαιστιακές δραστηριότητες, χάρη στις οποίες έχει αναπτυχθεί ένας κλάδος θεραπευτικής αγωγής, η ιαματική υδροθεραπεία.

Ο επισκέπτης συναντά το υδροθεραπευτήριο με ατομικούς ή ομαδικούς λουτήρες. Η εξέταση από τον γιατρό είναι υποχρεωτική για όσους επισκέφτονται τα λουτρά της Σαμοθράκης για πρώτη φορά... κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση, γιατί σε κανένα άλλο υδροθεραπευτήριο της Ελλάδας που έχω επισκεφτεί μέχρι στιγμής δεν συμβαίνει αυτό.

Η σύνθεση του νερού των πηγών

Μετά από χημική ανάλυση από το Κρατικό Χημείο του Κράτους, η χημική ανάλυση του νερού των ιαματικών πηγών της Σαμοθράκης είναι: Κάλιο, Νάτριο, Αμμώνιο, Ασβέστιο, Ράδιο, Μαγνήσιο, Σίδηρο, Μαγγάνιο, Αργίλιο, Χλώριο, Βρώμιο, Ιώδιο, Θεϊκό, Υδροθεϊκό ιόν, Υδροφωσφορικό ιόν και Υδροανθρακικό ιόν.

Θεραπευτικές ενδείξεις

Πιστεύεται ότι οι θεραπευτικές ιδιότητες των Ιαματικών πηγών της Σαμοθράκης είναι για δερματοπάθειες, εκζέματα χρόνια, ρευματοπάθειες, αρθριτοπάθειες παντός βαθμού, παθήσεις ήπατος, χολής και χολολιθιάσεις.

Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2010

Είναι όμορφος τόπος η Σαμοθράκη... (Πίρι Ρεϊς, 1521)

Εικ. 1

Εικ. 2


Εικ. 4

Εικ. 5

Εικ. 7

Η Σαμοθράκη είναι κατεξοχήν ορεινό νησί. Το βουνό Σάος, που η κορυφή του φτάνει τα 1700 μέτρα, καθορίζει το τοπίο (εικ. 1). Το βουνό αυλακώνεται από αμέτρητα μικρά και μεγάλα ρυάκια, που πηγάζουν από την κορυφή και στην πορεία τους σχηματίζουν καταρράκτες.


Ξεκινώντας από τα Θέρμα, ένα χωριό που βρίσκεται στο βόρειο μέρος του νησιού, ακολουθήσαμε το μονοπάτι κατά μήκος της κοίτης του ρυακιού (εικ. 2). Σαράντα λεπτά αργότερα φτάσαμε στην Βάθρα της Γριάς (εικ. 3), ενώ λίγο πιο πάνω βρίσκεται ο ψηλότερος καταρράκτης του Φονιά με ύψος 35 μέτρα (εικ. 4). Στην πορεία μας συναντήσαμε πολλές μικρές λίμνες (εικ. 5), οι οποίες αποτελούν φυσικό καταφύγιο για μεγάλη ποικιλία εντόμων, ερπετών και αμφιβίων (εικ. 6).

Οργιώδης βλάστηση παντού. Το μεγάλο υψόμετρο σε συνδυασμό με τα πολλά νερά, αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι του μικτού δάσους που όμοιό του δεν συνάντησα πουθενά (εικ. 7). Το δάσος διαθέτει μια ποικιλία δέντρων, όπως πλατάνια, βελανιδιές, καστανιές, φτελιές, αγριοαχλαδιές, αγριοκερασιές, κυπαρίσσια και πεύκα. Μεγάλη ποικιλία παρουσιάζουν και οι θάμνοι, όπως μυρτιές, πικροδάφνες, αλλά και τα αρωματικά φυτά, όπως η μέντα, το θυμάρι και το χαμομήλι (εικ. 8 ).

Η ώρα είχε περάσει και έπρεπε να γυρίσουμε στα Θέρμα πριν νυχτώσει για να επισκεφτούμε το υδροθεραπευτήριο που υπάρχει εκεί, "ο Βασιλεύς των ιαματικών πηγών της Ελλάδας", όπως πολύ σωστά είπε ο υδρογεωλόγος Γεργιλάς. Για τις ιαματικές πηγές και για τα εντυπωσιακά πετρώματα που συνάντησα στα Θέρμα, θα γράψω λεπτομερέστερα αύριο.

Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010

Οι Πύργοι των Γατελούζων (Σαμοθράκη)


Λίγα μέτρα πιο πέρα από το Ιερό των Μεγάλων Θεών (ανατολικά), βρίσκεται η μεσαιωνική οχύρωση που περικλείει έκταση περίπου 1800 τ.μ., η οποία χτίστηκε ανάμεσα στα 1431 και 1433 από τους Γενουάτες Gattilusi. Το φρουριακό συγκρότημα περιλαμβάνει τάφρο, περίβολο και τρείς πύργους, από τους οποίους ο νοτιοανατολικός σώζεται σχεδόν ακέραιος.

Στην κατασκευή του από λαξευτές πέτρες και ασβεστοκονίαμα χρησιμοποιήθηκαν πολλά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του αρχαίου ιερού. Αποτελείται από ένα τυφλό ισόγειο, όπου υπάρχει κυκλική δεξαμενή, και τρεις ορόφους που είχαν ξύλινα πατώματα. Ένας κλειστός εξώστης, συμπληρωμένος σήμερα, στο νοτιοανατολικό τοίχο και στο ύψος του δεύτερου ορόφου έχει δυο ορθογώνιες οπές-καταχύστρες στο δάπεδό του, ανάμεσα στα φουρούσια που τον στήριζαν.

Η είσοδος στον πύργο, στην οποία οδηγούσε εξωτερική κινητή σκάλα, βρισκόταν στο βορειοανατολικό τοίχο, στο ύψος του πρώτου ορόφου. Στο νοτιοδυτικό τμήμα της βορειοδυτικής πλευράς του πύργου βρισκόταν η πύλη της οχύρωσης, ενώ κοντά στη βόρεια γωνιά του προστέθηκε μια δεξαμενή.

Πέμπτη 7 Οκτωβρίου 2010

Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης και το Ιερό των Μεγάλων Θεών 2

Αμύητον μη εισιέναι...

Τμήμα θωρακίου

Θεατρικός κυκλικός χώρος (τέλη 5ου αι. - αρχές 4ου αι. π.Χ.)

Θόλος της Αρσινόης Β' (288 - 270 π.Χ.)

Τμήμα της ανάγλυφης μαρμάρινης ζωοφόρου του Κτιρίου με τις Xορεύτριες (340 π.Χ.)

Το ιερό (325 - 150 π.Χ.)

Όπως στα Ελευσίνια, την αρχαιότερη και κατά πάσα πιθανότητα σημαντικότερη Ελληνική μυστηριακή λατρεία, όσοι συμμετείχαν για πρώτη φορά στα Μυστήρια της Σαμοθράκης ονομάζονταν "μύσται" (από το μύω, που σημαίνει κλείνω τα μάτια), ενώ αυτοί που έπαιρναν μέρος για δεύτερη φορά ονομάζονταν "επόπται" (θεατές, παρατηρητές). Στη Σαμοθράκη το διάστημα ανάμεσα στα δυο στάδια μπορούσε να είναι πολύ μικρότερο από το ένα έτος που απαιτούνταν στην Ελευσίνα.

Μια μορφή προκαταρτικής μύησης ίσως γινόταν στον θεατρικό κυκλικό χώρο (εικ. 3), που περιβαλλόταν από βαθμίδες, κτίρια και αγάλματα, στον Ανατολικό Λόφο ή ακόμα και μέσα στη Θόλο της Αρσινόης (εικ. 4). Από τον κυκλικό χώρο ένας λιθόστρωτος ιερός πομπικός δρόμος κατέβαινε προς το κέντρο του ιερού και διακλαδιζόταν για να προσεγγίσει τη Θόλο και το μαρμάρινο κτίριο, το μεγαλύτερο στο ιερό, που ονομάζεται τώρα Κτίριο με τις Χορεύτριες όπου γινόταν η μύηση.

Μετά την προκαταρκτική αυτή ιεροτελεστία, οι μύστες με δεμένα τα μάτια περιπλανιόντουσαν στο σκοτάδι σε αναζήτηση της θεάς Αρμονίας, κόρη του Δία και της Ηλέκτρας. Σύμφωνα με την μυθολογία της Σαμοθράκης, την Αρμονία
είχε απαγάγει ο Κάδμος όταν, στη διάρκεια της αναζήτησης της αδερφής του Ευρώπης, πέρασε από τη Σαμοθράκη. Ο γάμος της Αρμονίας με τον Κάδμο αναπαριστανόταν στην ιεροτελεστία της Σαμοθράκης που διαδραματιζόταν μέσα στο Κτίριο με τις Χορεύτριες και απεικονιζόταν στη ζωοφόρο που το περιέβαλλε (εικ. 5).

Το Ιερό των Μεγάλων Θεών (εικ. 6), όπου βρέθηκε το 1863 το περίφημο άγαλμα της Νίκης, απέχει περίπου 400 μ από τη ΒΔ ακτή του νησιού και έχει έκταση 50 περίπου στρεμμάτων. Εκτός από τα κτίρια στα οποία έχει γίνει ήδη αναφορά, περιλαμβάνουν ένα κτίριο για την έκθεση αναθημάτων, ένα πρώιμο κτίριο μύησης, βωμούς, ένα κενοτάφιο και ένα πρόπυλο που διέσχιζε την ανατολική ρεματιά. Η οικοδομική δραστηριότητα στους όψιμους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους περιορίζεται, με λίγες αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, μόνο σε επισκευές και μετασκευές.

Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 2010

Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης και το Ιερό των Μεγάλων Θεών 1


Τα μυστήρια της Σαμοθράκης ήταν ονομαστά σ' όλη τη διάρκεια της Ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας, τουλάχιστο από τον 5 αι. π.Χ., αλλα διατήρησαν διαχρονική γοητεία μέχρι τις μέρες μας. Τα μυστήρια δεν ήταν ανεξάρτητα κινήματα και, πολύ περισσότερο, δεν ήταν θρησκείες, αλλά ένα από τα πολλά τελετουργικά μορφώματα του Ελληνικού πολυθεϊσμού. Αποτελούσαν μια εξειδικευμένη και συχνά με έντονες τοπικές ιδιαιτερότητες λατρεία θεοτήτων, οι οποίες είχαν χαρακτηριστικά που δύσκολα περιγράφονται και αποδεδειγμένα υφίστανται αλλαγές στο πέρασμα του χρόνου.

Η ταυτότητα και η φύση των θεών της Σαμοθράκης, οι οποίοι είτε δεν είχαν ονόματα είτε τα ονόματά τους αποκρύπτονταν εντελώς από το κοινό, παραμένει αινιγματική. Οι αρχαίοι συγγραφείς τους ανέφεραν συχνά με το όνομα Κάβειροι, που δεν υπάρχει στην επιγραφική μαρτυρία από τη Σαμοθράκη, όπου οι θεοί ονομάζονταν απλά Θεοί ή Οι Μεγάλοι Θεοί της Σαμοθράκης.Τα ονόματά τους παραδόθηκαν από έναν συγγραφέα της Ελληνιστικής εποχής (Μνασέας): Αξίερος, Αξιόκερσα, Αξιόκερσος και Κασμίλος, που ταυτίζονται με την Δήμητρα, την Περσεφόνη, τον Άδη και τον Ερμή. Η Αξίερος ήταν η κεντρική μορφή της λατρείας, που είχε χαρακτηριστικά όμοια με αυτά της Κυβέλης.

Από την αρχαία γραμματεία είναι γνωστές τρεις σημαντικές λεπτομέρειες για τη μύηση στη Σαμοθράκη, η οποία ήταν νυκτερινή διεργασία:

1) Ο ιερέας ρωτούσε τον υποψήφιο για μύηση να αποκαλύψει "ποιά ήταν η πιο άνομη πράξη που είχε κάνει στη ζωή του".

2) Οι μύστες έδεναν πορφυρές ταινίες κάτω από την κοιλιά τους.

3) Οι μύστες έπαιρναν σιδερένια δαχτυλίδια από μαγνητίτη ως απόδειξης της μύησης.

Η πρωιμότερες ενδείξεις θρησκευτικής δραστηριότητας στο Ιερό των Μεγάλων Θεών χρονολογούνται στον 7 αι. π.Χ., αλλά η κατασκευή μνημειακών κτιρίων άρχισε μόλις στον 4 αι. π.Χ. και συνδέεται με τη γενναιοδωρία και τα πολιτικά ενδιαφέροντα του Μακεδονικού βασιλικού οίκου, ήδη από τη βασιλεία του Φίλλιπου Β'. Σύμφωνα με την παράδοση ο Φίλιππος είχε γνωρίσει την Ολυμπιάδα, μια πριγκίπισσα από την Ήπειρο, μετέπειτα γυναίκα του και μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατά τη μύησή τους στη Σαμοθράκη. Οι διάδοχοι του Αλεξάνδρου συνέχισαν τη βασιλική υποστήριξη στο ιερό, το οποίο γνώρισε τη μεγαλύτερή του δόξα στους 3 και 2 αι. π.Χ.

Το ιερό και η λατρεία εγκαταλείπονται προς το τέλος του 4ου αι. μ.Χ. Η αρχαιολογική έρευνα που χρονολογείται από το δεύτερο μισό του 19ου αι. έχει δώσει μια εικόνα του ιερού και της ανάπτυξής του, αν και αρκετές λεπτομέρειες παραμένουν συζητήσιμες. Ούτε τα αρχιολογικά δεδομένα ούτε τα κείμενα της αρχαίας γραμματείας στάθηκαν για την ώρα ικανά να διαπεράσουν το πέπλο της μυστικότητας που καλύπτει τα μυστήρια.

Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2010

Σαμοθράκη (Σεπτέμβριος 2010)

Νεραϊδότοπος...

Ο ποταμός του Φονιά

Ο καταρράκτης του Φονιά

Η Γριά Βάθρα

Το ιερό των Μεγάλων Θεών

Οι ακτές της νοτιοανατολικής Σαμοθράκης...

Η κορυφή του όρους Σάος κρυμμένη πίσω από τα σύννεφα (υψόμετρο 1700 μ)

Τα βουνά...

Κυριακή 3 Οκτωβρίου 2010

Pancratium maritimum


Οικογένεια: Amaryllidaceae
Γένος: Pancratium
Είδος:
Pancratium maritimum, Παγκράτιο το παράλιο, Κρίνος της θάλασσας.

Το συνάντησα πριν από μερικές μέρες στη Λήμνο.

Είναι πολυετές βολβώδες φυτό και το ύψος του φτάνει τα 40 εκατοστά. Το δε ριζικό του σύστημα φτάνει το 1,5 μέτρο. Το συναντάμε στις αμμουδερές παραλίες της μεσογείου, όπου και έχει απομείνει πλέον και γι' αυτό είναι είδος υπό παρακολούθηση.

Ανθίζει νωρίς το φθινόπωρο, όταν τα μεγάλα ταινιοειδή φύλλα του έχουν ξεραθεί
. Τα άνθη του είναι λευκά, αρωματικά και με τεράστιους κίτρινους ανθήρες. Ανοίγουν αργά το απόγευμα προς το βράδυ.

Είναι γνωστό από αρχαίες εικονογραφήσεις της Κρήτης και τις υστεροκυκλαδικές τοιχογραφίες της Σαντορίνης.