Thymus capitatus

Θύμος ο κεφαλωτός

Το συνάντησα πριν από μερικές μέρες στη Μήθυμνα, κοντά στο κάστρο.

Είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό, το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών. Έχει ξυλώδεις βλαστούς ξαπλωμένους, είναι εξαιρετικά ανθεκτικό και αναδύει πολύ ευχάριστο άρωμα.

Αποτελεί σπουδαία τροφή για τις μέλισσες και δίνει τα ιχνοστοιχεία για το καλύτερο μέλι. Οι αρχαίοι (Θεόφραστος), ονόμασαν θύμους τα φρύγανα - από το θύμος, που σημαίνει διάθεση ψυχής - που με το δυνατό τους άρωμα έκαναν τις μέλισσες να στροβιλίζουν σαν μεθυσμένες.

Ευδοκιμεί σε περιοχές ηλιόλουστες έως μερικά σκιαζόμενες, σε πετρώδη και υποβαθμισμένα εδάφη, σχεδόν σε όλα τα υψόμετρα.

Στη Λέσβο, δεν το συναντάμε συχνά.

Ετούτο το τοπίο...

Eτούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ' αμπέλια του,
σφίγγει τα δόντια. Δεν υπάρχει νερό. Mονάχα φως.

Γιάννης Ρίτσος, Ρωμιοσύνη από τα Ποιήματα B΄, Kέδρος 1961

Φωτό - Αλυκή Καλλονής, Λέσβου

Οι Ιαματικές Θερμοπηγές της Εφταλούς

Το περίφημο λουτροθεραπευτήριο της Εφταλούς, που βρίσκεται σχεδόν μέσα στη θάλασσα, οικοδομήθηκε κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Το νερό έχει θερμοκρασία 46 βαθμούς κελσίου. Πρόκειται για μια χλωρονατριούχο πηγή όπου η αναλογία θειϊκών προς χλώριο είναι σταθερή, με την τιμή της αναλογίας να βρίσκεται ανάμεσα στην τιμή που έχει αυτή στο θαλασσινό νερό και στο νερό των θερμοπηγών του Πολιχνίτου.

Τα νερά των θερμοπηγών της Εφταλούς ενδείκνυνται για τη θεραπεία ρευματικών, γυναικολογικών, δερματικών και άλλων παθήσεων.

Glaucium Flavum

Μια κίτρινη παπαρούνα, την οποία συνάντησα στην άκρη του δρόμου κοντά σε μια από τις πολλές απομονωμένες παραλίες της Εφταλούς.

Η επιστημονική της ονομασία είναι Glaucium Flavum.

Είναι μικρός διετής θάμνος με σαρκώδη γλαυκόχρωμα φύλλα, τα κατώτερα πολύ μεγάλα, τα ανώτερα επιφυή. Έχει αυτό το εντυπωσιακό χρυσοκίτρινο άνθος που βλέπετε, με τέσσερα αλληλοκαλυπτόμενα πέταλα.

Ηφαιστειακά πετρώματα στην Εφταλού τα οποία δείχνουν τη δράση υδροθερμικών ρευστών...

Ηλιάς Βενέζης

εικ. 1

εικ. 2

Η Εφταλού είναι ένα παραθαλάσσιο θέρετρο που βρίσκεται σε απόσταση 4 χιλ. βορειοανατολικά από την κωμόπολη της Μήθυμνας. Οι ακρογιαλιές, με τους μικρούς κολπίσκους, ξεχωρίζουν για την φυσική τους ομορφιά και τα κρυστάλλινα νερά. H πυκνή βλάστηση της περιοχής, σε συνδυασμό με την απέραντη θέα προς την Μικρά Ασία, υπήρξαν ανέκαθεν πόλος έλξης πολλών πνευματικών προσωπικοτήτων.

Εδώ αποφάσισε να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο διάσημος λογοτέχνης Ηλίας Βενέζης, στο ερημητήριο που έχτισε απέναντι από τα παράλια της γενέθλιας γης (εικ. 1). Μέσα σε αυτό το ήρεμο Λεσβιακό τοπίο, έγραψε βιβλία για την πανάρχαια ιστορία της Μικράς Ασίας, για την συνύπαρξη των λαών πριν από τον ξεριζωμό, για τα γεγονότα των πολέμων και των διώξεων, για τη θεώρησή τους ύστερα από χρόνια...

Το σπίτι του Ηλία Βενέζη βρίσκεται λίγα μέτρα πριν από το Τούρκικο λουτροθεραπευτήριο, χτισμένο μέσα σε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον (εικ. 2). Στο σπίτι αυτό, στις αρχές της δεκαετίας του '60, δούλεψε ο πατέρας μου, ο Στέλιος Βαλάσης, μαζί με άλλους 18 πελεκάνους (πελεκητές της πέτρας), για δυο χρόνια περίπου.

Αν ακολουθήσει κανείς τον παραθαλάσσιο δρόμο που υπάρχει ακριβώς εξώ από αυτό, κατευθυνόμενος βορειοανατολικά, θα οδηγηθεί στην γραφική Σκάλα Συκαμιάς, που είναι η γενέτειρα ενός άλλου μεγάλου λογοτέχνη της Λέσβου, του Στρατή Μυριβήλη, για τον οποίο θα αναφερθώ λεπτομερέστερα σε άλλη δημοσίευση μια από αυτές τις μέρες.

Ψαρόγιαννος

Μια απομονωμένη παραλία...

Στην Εφταλού ζούσε ο Ψαρόγιαννος με την πολυμελής οικογένεια του, λίγο πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Μια μέρα, σε τούτα τα μέρη, εμφανίστηκε ένας ναυτικός, ο οποίος ήθελε να συγκρουστεί με τον Ψαρόγιαννο, ζητώντας εκδίκηση. Ο Ψαρόγιαννος συνειδητοποίησε ότι ο ναυτικός ήταν γιός του από άλλη γυναίκα. Όταν έφτασε η ώρα της αναμέτρησης, κανείς από τους δυό δεν μπόρεσε να βλάψει τον άλλο. Τελικά η οικογένειά του Ψαρόγιαννου απέκτησε ένα ακόμη παιδί.

Η ζωή του Ψαρόγιαννου έγινε ταινία, που σκηνοθέτησε ο Βασίλης Μαριόλης και πρωταγωνιστούν ο Γιώργος Φούντας και η Αλέκα Κατσέλη.

Λύματα από την παράνομη χωματερή της Πέτρας διοχετεύονται στη θάλασσα!

Με μεγάλη λύπη πληροφορήθηκα χθες το μεσημέρι από τον Παναγιώτη Γεωργιάδη, καθηγητή του Γενικού Λυκείου Πέτρας, ότι "κάποιοι" επέλεξαν να λύσουν το πρόβλημα της παράνομης χωματερής της Πέτρας διοχετεύοντας τα υγρά, συσσωρευμένα σε λίμνη, λύματα της παράνομης χωματερής, στη θάλασσα, προκαλώντας ανεπανόρθωτη περιβαλλοντική, ηθική, οικονομική και κάθε άλλου είδος ζημιά!

Υποβλήθηκαν μηνύσεις και ενημερώθηκαν Αστυνομία, Λιμενικό Σώμα και ο Εισαγγελέας.

Παρακαλούμε θερμά για την άμεση δημοσιοποίηση και διερεύνηση του θέματος, έτσι ώστε να μη θαφτεί για άλλη μια φορά η επικίνδυνη αυθαιρεσία που καταστρέφει καθημερινά τον τόπο!


Φτάνει επιτέλους!

Από μακριά...

Χειμώνας 2009, στην Εφταλού

"Δεν θα πάω στην Ανατολή, δεν πρόκειται. Θα βλέπω από μακριά, απ' την Εφταλού, τα βουνά της πατρίδας μου, της Ίδης του Ιλίου και θα σκέπτομαι ότι κι αυτό είναι ένα προνόμιο: Εκατομμύρια ξεριζωμένων ανθρώπων του εκπληκτικού διαστημικού αιώνα μας δεν το έχουν ούτε αυτό. Το από μακριά".

Ηλίας Βενέζης, Αιολική Γη

Datura inoxia

Datura inoxia

Πριν από μερικές μέρες, σε μια ηλιόλουστη περιοχή κοντά στη Μήθυμνα, είχα τη χαρά να συναντήσω αυτό το πανέμορφο φυτό της φωτογραφίας που βλέπετε. Η επιστημονική του ονομασία είναι Datura inoxia.

Κατά το Μεσαίωνα ήταν από τα πιο φημισμένα μαγικά βότανα και αναφέρεται σε δίκες μαγείας του 18ου αιώνα. Η καταγωγή του είναι μάλλον από την Αμερική. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε κατά το 16ο αιώνα και παλιά συγγράμματα αναφέρουν πως το έφεραν τσιγγάνοι οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν σαν μεθυστικό ποτό και σαν μαγικό βοτάνι.

Πρόκειται για δηλητηριώδες φυτό που περιέχει τις δραστικές ουσίες υοσκυαμίνη, σκοπολαμίνη και ατροπίνη. Παραλύει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται και σήμερα στην ιατρική.

Είναι μονοετές φυτό με άνθη λευκά σωληνωτά που το μήκος τους φθάνει τα 10 εκατoστά. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι ο κάλυκας είναι μεγάλος και καλύπτει το μισό του σωλήνα του άνθους. Ο καρπός γίνεται αγκαθωτή κάψα, μέσα στην οποία περικλείονται οι σπόροι.

Φύεται σε ομάδες και πολλαπλασιάζεται με σπόρους. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι οι σπόροι του διατηρούν για πολλά χρόνια τη βλαστικότητα τους.

Amanita verna

Amanita verna

Με τις φετινές εξορμήσεις, μετά τις μαγιάτικες βροχές στον καστανιώνα της Αγιάσου, συλλέχθηκε και ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Λέσβο (Αριστείδης Σγατζός, Κώστας Ζιαμπάρας) το θανατηφόρο Amanita Verna, Αμανίτης ο Εαρινός που μαζί με τον φαλλοειδή ευθύνονται για το 90% των θανατηφόρων δηλητηριάσεων παγκόσμια.

Ο Αμανίτης αυτός καρποφορεί από το Μάιο έως το Σεπτέμβριο, μοναχικά ή κατά μικρές ομάδες, κάτω από οξιές, βελανιδιές και καστανιές. Το καρπόσωμά του είναι αυγόμορφο αρχικά, κλεισμένο ολόκληρο στο λευκό, μεμβρανώδες, ολικό πέπλο.

Αργότερα το πέπλο σχίζεται από την κορυφή και αναδύεται το καπέλο. Η επιδερμίδα του είναι λεία, ζελατινώδης, ξερό ή ελαφρώς κολλώδης σε ξερό καιρό, κολλώδης σε υγρό, λευκή αρχικά, κρεμ στην ωριμότητα.

Πρόκειται για μεσογειακό είδος και είναι μάλλον συνηθισμένο στην Ελλάδα.