Έργο του Karl Schmidt

Και όπως ακριβώς στις πιο ιερές τελετές λένε ότι οι μυούμενοι στην αρχή συναντούν πολυποίκιλα και πολύμορφα αυτά τα γένη των θεών που έχουν προπορευτεί , ενώ, αν εισέλθουν ατάραχοι και προστατευμένοι από τις τελετές, την ίδια τη θεία λάμψη γνήσια ενστερνίζονται και γυμνοί, όπως εκείνοι λένε, έχουν συμμετοχή στο θείο, κατά τον ίδιο τρόπο και στην παρατήρηση των πάντων η ψυχή η οποία κοιτάζει αυτά που βρίσκονται μετά από αυτήν, βλέπει τις σκιές και τα είδωλα των όντων, ενώ, αν στραφεί προς τον εαυτό της, ξεδιπλώνει την δική της ουσία και τους δικούς της λογικούς προσδιορισμούς, και αρχικά, καθώς βλέπει μόνο τον εαυτό της, εμβαθύνει στην αυτογνωσία της και βρίσκει τον νου μέσα της και τις βαθμίδες των όντων, και προχωρώντας στο εσωτερικό της και περίπου στο άδυτο της ψυχής, εκεί με κλειστά μάτια παρατηρεί και τη γενιά των θεών και τις ενάδες των όντων.

Γιατί όλα υπάρχουν μέσα μας με τρόπο ψυχικό και γι' αυτό από τη φύση μας τα γνωρίζουμε όλα, αφυπνίζοντας τις δυνάμεις που βρίσκονται μέσα μας και τις εικόνες των πάντων.

Πλατωνική Θεολογία Α', Πρόκλος (Εκδόσεις Κάκτος)

Αρχαία Πύρρα (Αχλαδερή)

Εξόρμηση στο Κλαπάδο... πάλι.

εικ. 1

εικ. 2

εικ. 3

εικ. 4

εικ. 5

Λίγο πριν το μεσημέρι της Κυριακής που μας πέρασε, ο Κλαπάδος γέμισε από μικρές παρέες και χαρούμενες φωνές. Με την δική μου παρέα (που ήταν ο γιός μου, εικ. 1, ο οποίος παρεμπιπτόντως, βοήθησε να γεμίσουμε το καλάθι με Lactarius sanguifluus), φτάσαμε μέχρι το ποτάμι (εικ. 2).

Μετά τις περιπλανήσεις μας στο βουνό, συναντηθήκαμε όλοι οι φίλοι και τα μέλη του συλλόγου στο μεγάλο ξέφωτο που βρίσκεται πριν το εγκαταλειμμένο χωριό για να γίνει η ταυτοποίηση των μανιταριών. Μια αυτοσχέδια έκθεση στήθηκε και αμέσως γέμισε με λαμπερά χρώματα και ατελείωτα σχήματα (εικ. 3).

Μέχρι που ήρθε η ώρα του φαγητού...

Έτσι κάποιοι από την όμορφη παρέα μας ανέλαβαν να καθαρίσουν τις Μακρολεπιότες (Macrolepiota procera) και τους Λακτάριους και άλλοι να ανάψουν φωτιά (εικ. 4). Το φαγητό συνόδευσαν μυτιληνιό ούζο, τσίπουρο και ντόπιο κόκκινο κρασί... γεύσεις ελληνικές, από 'κείνες που δύσκολα περιγράφονται με λόγια.

Η μέρα έκλεισε με μουσικά όργανα. Λαούτο (Κώστας Ζιαμπάρας), κιθάρα (Παναγιώτης Γεωργιάδης), σάζι και τύμπανο (η γράφουσα). Τραγούδια του Ξυλούρη, του Λοϊζου, του Ν. Παπάζογλου αλλά και πολλά παραδοσιακά, παίχτηκαν και τραγουδήθηκαν... μέχρι που ήρθε η νύχτα (εικ. 5).

Και του χρόνου νά 'μαστε γεροί!

Το γεφύρι της Κρεμαστής

Το γεφύρι της Κρεμαστής

Το γεφύρι αυτό, με ύψος 8,5μ., είναι ένα από τα πιο αξιόλογα τεχνικά έργα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στη Λέσβο. Η μονοκάμαρη κατασκευή του, ενσωματώνοντας τον επιφανειακό βραχισμό, προσφέρει μέσα στους αιώνες, αδιάλειπτη ζεύξη στις όχθες του ορμητικού ρέματος της Κακάρας (παραπόταμου του Τσικνιά).

Εμφανής είναι η δόμηση του φέροντος μέρους με ορθογώνιους λιθόπλινθους, οι οποίοι, όπως εικάζεται, προέρχονται από το αρχαίο ιερό της Κλοπεδής και συνδέονται με κουρασάνι, το ισχυρότερο παραδοσιακό μείγμα. Αξιοθαύμαστος είναι ο τρόπος σύνδεσης της λεπτής σειράς λίθων στη στέψη, όπως και το καλοδιατηρημένο λιθόστρωτο κατάστρωμα.

Το γεφύρι της Κρεμαστής, εξυπηρετούσε μια οδική αρτηρία, που συνέδεε την ανατολική, με τη βόρεια και τη δυτική Λέσβο. Θρυλείται ότι χτίστηκε κατά την εποχή της κυριαρχίας των Γατελούζων (14ο αι.), όμως η συγκριτική αρχιτεκτονική - ιστορική έρευνα το τοποθετεί χρονικά στο 160 αι.

Και γι' αυτό το γεφύρι ισχύει ο λαϊκός μεσαιωνικός μύθος, του χτισίματος της συζύγου του πρωτομάστορα στα θεμέλια, μύθος, που δηλώνει το αίσθημα της ευθύνης απέναντι στην αντοχή αυτού του σημαντικού και κοινωφελούς έργου.

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν κι άλλα μικρότερα παλαιά τοξωτά γεφύρια. Η πεζοπορική διαδρομή συνεχίζεται πάνω από το ιστορικό πέρασμα του γεφυριού.

Crocus sativus

Crocus sativus

Το γένος Crocus περιλαμβάνει στην Ελλάδα γύρω στα είκοσι είδη από τα οποία άλλα ανθίζουν την άνοιξη και άλλα το φθινόπωρο. Είναι φυτά με βολβό μικρό που συνήθως περιβάλλεται από λεπτές ίνες. Κάνουν φύλλα στενά, γραμμοειδή με ένα λευκό κεντρικό νεύρο. Τμήματα περιγωνίου έξι και στήμονες τρεις. Στήλος μακρύς με τρία στίγματα μεγάλα, πεπλατυσμένα – οδοντωτά ή σχισμένα σε πολλά σημεία.

Κατά τη μυθολογία ο Κρόκος ήταν φίλος του Ερμή. Καθώς έπαιζαν μια μέρα πετώντας το δίσκο ο ένας στον άλλο, ο Ερμής κατά λάθος χτύπησε τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Τρεις σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου έπεσαν στο κέντρο ενός λουλουδιού το οποίο αργότερα πήρε το όνομά του.

Από τα προϊστορικά χρόνια της Ελλάδας η συλλογή του Κρόκου γινόταν αποκλειστικά από γυναίκες και χρησιμοποιούνταν οι στήμονές του χάρη στις χρωστικές, αρωματικές και φαρμακευτικές ουσίες που περιέχουν. Ονομαστή είναι οι τοιχογραφία του Ακρωτηρίου όπου παριστάνεται ο κρόκος και η συλλογή του.

Η τοιχογραφία αυτή, που είχα την τύχη να δω από κοντά τον Σεπτέμβριο του '99, απεικονίζει γυναίκες οι οποίες είναι απασχολημένες με την συλλογή του κρόκου. Στο φόντο υπάρχει ένα λιβάδι με κρόκους, ενώ το τοπίο είναι βραχώδες και παραπέμπει στην τοιχογραφία της Άνοιξης.

Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να ονομάζεται τοιχογραφία του Φθινοπώρου και όχι της Άνοιξης. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι απεικονίζει το φυτό Crocus Cartwrightianus, που είναι πρόγονος του Crocus sativus, ή το φυτό Crocus Sativus, το οποίο ευδοκιμεί μέχρι και σήμερα στα νησιά του Αιγαίου και στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Είναι το εικονιζόμενο και ανήκει στα είδη που ανθίζουν το φθινόπωρο.

Amanita muscaria

Amanita muscaria

Το συνάντησα σήμερα στο δάσος του Κλαπάδου. Φυτρώνει το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, συνήθως κατά ομάδες, σε δάση κωνοφόρων, πλατύφυλλων και σε μεικτά δάση.

Το καπέλο του έχει διάμετρο 6 - 20 cm, αρχικά είναι σφαιρικό αργότερα γίνεται επίπεδο, έχει έντονο κόκκινο χρώμα και είναι καλυμμένο με λευκά λέπια.

Είναι τοξικό και παραισθησιογόνο. Περιέχει ουσίες όπως η muscimol, το acid ibotenique και η muscazon που έχουν την ιδιότητα να τροποποιούν την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου.

Testudo graeca

Testudo graeca

Το μήκος το καβουκιού της Ελληνικής χελώνας μπορεί να φτάσει τα 30 εκατοστά. Το καβούκι στα ενήλικα είναι τρουλωτό και έχει οβάλ κάτοψη. Το βασικό χρώμα του καβουκιού είναι κίτρινο-καφέ, ή πράσινο-καφέ, με διάσπαρτες μαύρες βούλες ή ταινίες, οι οποίες μερικές φορές καλύπτουν σχεδόν όλο το καβούκι.

Ζει σε ένα ευρύ φάσμα βιοτόπων από λιβάδια και καλλιεργημένες περιοχές μέχρι θαμνώδεις τόπους. Είναι φυτοφάγο ζώο (φύλλα, σπόρους, καρπούς και άλλα), αλλά τρώει επίσης σαλιγκάρια, γυμνοσαλιγκάρια και σκουλήκια. Το χειμώνα πέφτει σε χειμερία νάρκη σε τρύπες που σκάβει μόνη της.

Από τη νάρκη ξυπνά το Μάρτιο και ζευγαρώνει τον Απρίλιο ή το Μάιο. Κάθε θηλυκό, τον Ιούνιο γεννά 5-15 λευκά ελλειψοειδή αυγά, τα οποία θάβει σε μια τρύπα βάθους 15 εκατοστών περίπου, που τη σκάβει με τα πίσω πόδια της σε μαλακό χώμα. Τα αυγά εκκολάπτονται τον Αύγουστο ή το Σεπτέμβριο και το μήκος του καβουκιού των μικρών είναι περίπου 4 εκατοστά.

Ζει στη Νότια Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Τουρκία και Μέση Ανατολή. Στην ηπειρωτική Ελλάδα έχει πυκνούς πληθυσμούς στη Μακεδονία και στη Θράκη. Εκτός από τη Λέσβο βρίσκεται και σε πολλά άλλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Είναι είδος προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μανιτάρια (Κλαπάδος, Φθινόπωρο 2009) III

Amanita phalloides

Amanita pantherina

Amanita caesarea

Boletus edulis

Clitocybe odora

http://manitarilesvos.blogspot.com/2009/09/2009.html

Η ταυτοποίηση των μανιταριών έγινε από τον Ευστράτιο Σπανέλλη.

Μανιτάρια (Κλαπάδος, Φθινόπωρο 2009) II

Lactarius sanguifluus (κρασίτες)

Lactarius deliciosus (κοτσνίτες)

Μανιτάρια (Κλαπάδος, Φθινόπωρο 2009) I

Macrolepiota procera var. procera

Cystoderma amianthinum

Lepiota clypeolaria

Suillus bellinii

Η ταυτοποίηση των μανιταριών έγινε από τον Γιώργο Κωσταντινίδη.

Ophisops elegans

Πριν από μερικές μέρες, στο κτήμα, είχα την χαρά να συναντήσω αυτή την πολύ όμορφη αβλεφαρόσαυρα.

Η επιστημονική της ονομασία είναι Ophisops elegans. Είναι μικρή, με μέσο μέγεθος σώματος τα 5,5 εκατοστά, ενώ με την ουρά φτάνει τα 10 εκατοστά. Το χρώμα της είναι συνήθως γκριζοκαφέ η πρασινωπό.

Συναντάται κυρίως σε θαμνώδεις βιοτόπους, σε δάση και σε καλλιεργημένες περιοχές. Γεννά 1–5 αυγά περίπου την άνοιξη και πολύ συχνά τα θηλυκά προχωράνε και σε δεύτερη γέννα. Τρέφεται κυρίως με αρθρόποδα, από τα οποία, οι αράχνες και τα μυρμήγκια είναι οι κύριες προτιμήσεις της.

Συνήθως η θέα αυτών των ερπετών προκαλεί αίσθηση αποστροφής στους περισσότερους ανθρώπους, γι’ αυτό κάποιοι τα σκοτώνουν μόλις τα δουν. Αυτό οφείλεται κυρίως στην άγνοια για την σημασία αυτών των πλασμάτων στη ζωή μας.

Χρειάζονται την προστασία μας.

Ας αναλογιστούμε ότι η Ελλάδα είναι το μοναδικό σημείο της ευρωπαϊκής κατανομής αυτού του είδους, συγκεκριμένα, απαντάται μόνο στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και στη Θράκη.

Του αράπη οι Πέτρες

εικ. 1

εικ. 2

εικ. 3

εικ. 4

Καθώς επέστρεφα σήμερα από το τσαμλίκι (πευκοδάσος), σταμάτησα στην περιοχή "Αράπη Πέτρες" για να τραβήξω μερικές φωτογραφίες.

Η παράδοση λέει ότι εδώ, στα πολύ παλιά χρόνια, ζούσε ένας αράπης ο οποίος απαιτούσε από τους περαστικούς να μαζεύουν πέτρες για να χτίσει το αρχοντικό του. Οι πέτρες όμως είναι τόσες πολλές που φτάνουν και περισσεύουν για να χτίσει κανείς εκατό αρχοντικά, επομένως, αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα παραμύθι, θα μπορούσε εύκολα να συμπεράνει κανείς (εικ. 1).

Έχουν κοκκινωπό χρώμα και δεν ζυγίζουν πάνω από δυο κιλά η καθεμιά (εικ. 2). Υπάρχουν βέβαια και πιο μικρές πέτρες. Το τοπίο, που δεν υπερβαίνει πάνω από μερικά στρέμματα σε έκταση, έχει σχήμα κρατήρα (εικ. 3). Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι δημιουργήθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια από την πτώση ενός μετεωρίτη.

Λίγα μέτρα πιο πέρα, αρχίζει πάλι το πευκοδάσος (εικ. 4).

Χάρτζες, Στύψη II

Ελιά

Juniperus oxycedrus L. (Κέδρο)

Dryopteris filix - mas (L) (Φτέρα)

Ceterach officinarum Willd. (Σκορπίδι)

Χάρτζες, Στύψη I

Ελιά η Αδραμυτιανή ή η Μυτιληνιά

Pistacia lentiscus L. (Σχίνος)

Lycoperdon perlatum

Quercus coccifera L. (Πρίνος)

Ballota acetabulosa Benth (Καπτουριά)

Rhododendron luteum sweet

Ροδόδενδρο

Οικογένεια: Ericaceae

Κοινή ονομασία: Αγούγδιουρας, αγούδαρος, αγούιδουρας.

Περιγραφή: Θάμνος φυλλοβόλος μέχρι 4,5 μέτρα ύψος, με μεγάλα ωραία κίτρινα άνθη, με φύλλα λογχοειδή επιμηκή. Το ξύλο έχει λευκοκίτρινο χρώμα. Δεν υπάρχει σε κανένα άλλο μέρος της Ελλάδας, παρά μόνον στη Λέσβο και συγκεκριμένα μεταξύ των οικισμών Παρακοίλων - Ανεμώτιας - Πτερούντας - Χιδήρων - Βατούσας.

Βιότοπος: Τα πετρώματα, από τα οποία προέρχεται το έδαφος στα οποία εμφανίζεται το Ροδόδενδρον, ανήκουν στα νεώτερα ηφαιστειογενή. Το φυτό, σχεδόν κατά κανόνα, στα χαμηλότερα μέρη της εξάπλωσής του φύεται σε υγρά και γόνιμα αμμοαργιλώδη εδάφη. Έχει παρατηρηθεί από τους κατοίκους, αλλά αυτό είναι εμφανές, ότι το νερό της περιοχής όπου εμφανίζεται το φυτό είναι όξινο, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην είναι πόσιμο. Το συναντάμε σε υψόμετρο 60 μέτρων έως την κορυφή του Προφήτη Ηλία 799 μέτρα. Η εμφάνιση του Ροδόδενδρου συνοδεύεται και από τα είδη Nerium oleander (πικροδάφνη), Pteris nigra (μαύρη Πεύκη), Hedera helix (κισσός), Castanea satina (καστανιά) κ.λ.π. Ανθίζει από 15 - 20 Μαρτίου περίπου μέχρι τα τέλη Μαίου. Στην κορυφή του Προφήτη Ηλία και μάλιστα στις βορεινές πλαγιές η άνθηση παρατείνεται και πολύ αργότερα.

Ιστορικό: Στην επιστήμη η παρουσία του Ροδόδενδρου στην Λέσβο ήταν γνωστή από το τέλος του περασμένου αιώνα (P. Candargy 1897 - 98). Λεπτομέρειες σχετικά με την εξάπλωσή του ήρθαν στο φως, από τον καθηγητή της Δασολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ιωάννη Κ. Παπαϊωάννου η γεωγραφική εξάπλωση του ξανθού Ροδόδενδρου είναι: Κεντρικός και Δυτικός Καύκασος, Εύξεινος Πόντος, Γεωργία, Αρμενία, Ρωσία, Ουκρανία, Πολωνία, Αυστρία, Γιουγκοσλαβία και Λευκορωσία. Ο Αριστοτέλης, και μετά από αυτόν ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος, μιλούν για ένα είδος μελιού στον Πόντο που το ονόμαζαν εκεί "μαινόμενο" και που προκαλεί ένα είδος λύσσας. Στο φαρμακερό αυτό μέλι του Πόντου υπέκυψε το 401 π.Χ. στην Κολχίδα, η στρατιά του Αρταξέρτη. Οι στρατιώτες χάρηκαν το μέλι της περιοχής, αλλά δεν άργησαν να αισθανθούν σοβαρές διαταραχές. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, είχαν πέσει κάτω και έδιναν την εντύπωση νεκρών.

(Ευχαριστώ τον κ. Παναγιώτη Σεραϊδη, συγγραφέα του βιβλίου "Φυτά της Λέσβου", που μου επέτρεψε να παραθέσω τις πληροφορίες αυτές από το βιβλίο του).

Pinus brutia Ten

Πεύκη η τραχεία - Pinus brutia Ten

Βιότοπος: Η τραχεία πεύκη, το κύριο δασοπονικό είδος στη Λέσβο, την συναντάμε από τα παράλια μέχρι και του υψομέτρου 750 - 800 μέτρα. Δεδομένου ότι οι παράγοντες που επιδρούν στη βλάστηση ενός τόπου και που βρίσκονται σε στενή αλληλεξάρτηση, μεταβάλλονται πολύ συχνά τόσο στον ορίζοντα όσο και κατακόρυφα λόγω της ειδικής μορφολογίας του νησιού (λόφοι - λοφίσκοι - όροι - κόλποι - ορμίσκοι - εκτεταμένες ακτές), και της παρουσίας πληθώρας πετρωμάτων σε μικρή έκταση (σχιστόλιθοι - μάρμαρα - ασβεστόλιθοι - περιδοτίτες - ηφαιστειακοί τόφφοι - ηφαιστειακές λάβες - λιγνήτες τεταρτογενείς αποθέσεις - μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι), ένα πραγματικό μωσαϊκό πετρωμάτων συνθέτουν το υπόβαθρο στο οποίο αναπτύσσονται τα διάφορα είδη. Επειδή δε, η πεύκη καταλαμβάνει αρκετά μεγάλη έκταση και δεδομένο ότι στο νησί η ανθωπογενής επίδραση εδώ και αιώνες είναι εμφανής, θα μπορούσε κανείς να πει ότι, στην εξάπλωση της P. brutia στο νησί είχε και έχει πρωταρχική εξάρτηση το γεωλογικό υπόβαθρο και δευτερόντως η ανθρώπινη επίδραση.

Ιστορικό: Η τραχεία πεύκη δεν μπορεί παρά να έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στην Ιστορία των πόλεων (κρατών) της αρχαιότητας. Αυτό αποδεικνύεται από το ότι εκείνη την εποχή τέσσερεις ναυτικές πόλεις ήκμασαν, όπως η Πύρρα, η Μήθυμνα, η Ερεσσός και η Μυτιλήνη. Η οικονομική άνθηση των πόλεων αυτών ήταν συνδεδεμένη με την ναυτική δύναμη που διέθεταν, η οποία και ήταν απαραίτητη για την διακίνηση των εμπορευμάτων. Το λάδι και το κρασί για την εξαγωγή και τα σιτηρά για εισαγωγή. Για να αναπτυχθεί η ναυσιπλοία, όπως είναι εύλογο, ήταν απαραίτητη η πρώτη ύλη κατασκευής καϊκιών. Κι αυτή υπήρχε σε άφθονη ποσότητα και καλής ποιότητας ξυλεία. Το ξύλο της τραχείας Πεύκης είναι άριστο για την ναυπηγηκή.

(Από το βιβλίο του Παναγιώτη Σεραϊδη "Φυτά της Λέσβου")