Ἂν καὶ ἔχουν επισημανθεὶ αρκετὰ αρχαία ιερὰ στῇ Λέσβο, ελάχιστες εἶναι οι ανασκαφές που ἔχουν γίνει.
"Ὡς τώρα δεν υπάρχει κανένα στοιχεῖο που να αποδεικνύει ὅτι κάποιο απὸ αυτὰ τὰ ιερὰ ἤταν τοῦ Απόλλωνα", εἶπε Ο Μάκης Αξιώτης σὲ προσφάτη τηλεφωνικὴ επικοινωνία που εἴχαμε.
http://www.blogger.com/profile/06974013653619944045
Σημαντικοὶ μέχρι στιγμῆς εἶναι οι δυο αρχαϊκοὶ αιολικοὶ ναοί που ανάσκαψε ο Δημήτρης Ευαγγελίδης στην Κλοπεδὴ βορειοδυτικὰ τῆς Αγίας Παρασκευῆς (πολλοὶ πιστεύουν ὅτι ἔδω ἤταν ο ναὸς τοῦ Ναπαίου Απόλλωνα), ενῶ απὸ τοὺς κλασικοὺς χρόνους μοναδικὸ μνημεῖο εἶναι ο ναὸς τῶν Μεσών, ποὺ αρχαῖες πηγὲς τὸν μνημονεύουν ως "κέντρο παλλεσβιακὴς λατρείας καὶ επαφῇς". Απὸ αυτὰ τὰ ιερὰ προέρχονται τὰ γνωστὰ σήμερα αιολικὰ κιονόκρανα.
http://www.culture.gr/h/4/gh430.jsp?obj_id=11901
Ιερὸ τοῦ Απόλλωνα, κατὰ τὸν Θουκυδίδη, υπῆρχε στην περιοχὴ Μαλέας. Ο ἴδιος αναφέρει:
"Οι Μυτιληναίοι, ἐν τούτοις, ἔμαθαν τὴν εἴδησιν τῆς εκστρατείας απὸ κάποιον, ο οποῖος, αφοῦ επέρασεν εἰς τὴν Εὔβοιαν, ἦλθε πεζὸς εἰς τὴν Γεραιστὸν καὶ επιτυχὼν εμπορικὸν πλοῖον, τὸ οποῖον απέπλεεν, επεβιβάσθη, καὶ τὴν τρίτην ημέραν μετὰ τὴν αναχώρησιν του ἐξ Αθηνῶν ἔφθασε μὲ ευνοϊκὸν καιρὸν εἰς Μυτιλήνην, Συνεπεία τούτου, οι Μυτιληναίοι ὄχι μόνον εἰς τὸν ναὸν τοῦ Απόλλωνος τῆς Μαλέας δεν εξήλθαν, αλλὰ καὶ επροστάτευσαν διὰ προχείρου οχυρώσεως καθ' ὅλην τὴν γραμμὴν τὰ ημιτελῆ ακόμη ἔργα τοῦ τείχους καὶ τῶν λιμένων, καὶ τὰ εφρούρουν."
Ὅμως αυτές οι πληροφορίες τοῦ Θουκυδίδη δεν φαίνονται να συμφωνούν με αυτὲς τοῦ Στράβωνα, ποὺ ισχυρίζεται ὅτι ο Μαλέας απέχει εβδομήντα στάδια νότια απὸ τὴν πόλη τῆς Μυτιλήνης. Πολλοὶ μελετητὲς αμφέβαλαν για τὴν εγκυρότητα τῶν πληροφοριῶν τοῦ πρώτου επειδὴ πιθανὸν να μὴν γνωρίζε καλὰ τὴν περιοχή, ὅμως ἔρχεται μία ἅλλῃ πληροφορία, αυτὴ τοῦ Ἀριστοτέλη (ο οποῖος ἔμεινε στῇ Λέσβο για κάποιο διάστημα), ποὺ ὑποστηρίζει ὅτι η περιοχὴ αυτὴ βρισκόταν στο σημεῖο εκεῖνό που περιγράφει ο Θουκυδίδης, δηλαδὴ κοντὰ στο λιμάνι τῆς πόλης. Οι σημερινοὶ χάρτες τὸ αναφέρουν ως ακρωτήρι Μαλέας, Ἀγριλιός, Zeitin bourmou και Capo S. Malia.
Εκτὸς απὸ τὴν Λέσβο τὸ τοπωνύμιο αυτὸ τὸ συναντάμε καὶ σὲ ἄλλα μέρη τῆς Ελλάδας. Στην οροσειρὰ τοῦ Πάρνωνα υπῆρχε αρκαδικὴ πόλη που ονομαζόταν Μαλίας ἣ Μαλαίας. Υπῆρχε καὶ πόλις Μαλοὺς σὲ παραπόταμο τοῦ Αλφειοὺ στην οποία βρέθηκε χάλκινο ἄγαλμα τοῦ 6ου π.χ αιῶνα, μὲ τὴν επιγραφὴ "Χάριλ(λ)ὃς ανέθηκε τοι Μαλεάται καὶ Λενίδι Πρασιαί". Ὅμως τὸ πιὸ χτυπητὸ παράδειγμα εἶναι τὸ ακρωτήρι Ἄκρα Μαλέας (Καβομαλιάς) στον νομὸ Λακωνίας, ὅπου λατρευόταν ο Απόλλωνας Μαλεάτης. Ο Παυσανίας περιγράφει ὅτι εκεῖ υπήρχαν δύο ιερά, τὸ ἕνα κοντὰ στο ἄλλο, καὶ τὰ ονομάζει ιερὰ τοῦ Απόλλωνα καὶ τοῦ Ασκληπιοῦ.
Στην ελληνικὴ μυθολογία μὲ τὸ ὄνομα Μαλὸς εἶναι επίσης γνωστὸς ο γιὸς τοῦ Αμφικτύονα ἥ του Βοιωτοὺ Αμύρου, επώνυμος ἥρωας τῶν Μαλιέων. Αναφέρεται ὅτι ἤταν στην υπηρεσία τοῦ "Απόλλωνος Μαλεάτα", ὄντας πρῶτος που ἔχτισε βωμὸ τοῦ Απολλῶνα καὶ τέλεσε θυσίες. Κατὰ τὸν Βιλαμόβιτς, ο Μαλὸς πρέπει να ἤταν ἔνας βασιλιὰς τῶν Επιδαυρίων.
Τὶ σχέση ὅμως μπορεὶ να ἔχει η λατρεία τοῦ Απόλλωνα στῇ Λέσβο μὲ τὴν Πελοπόννησο, καὶ γιατὶ σὲ αυτὰ τὰ μέρη συναντάμε αυτές τις κοινόχρηστες ονομασίες;
"Ὡς τώρα δεν υπάρχει κανένα στοιχεῖο που να αποδεικνύει ὅτι κάποιο απὸ αυτὰ τὰ ιερὰ ἤταν τοῦ Απόλλωνα", εἶπε Ο Μάκης Αξιώτης σὲ προσφάτη τηλεφωνικὴ επικοινωνία που εἴχαμε.
http://www.blogger.com/profile/06974013653619944045
Σημαντικοὶ μέχρι στιγμῆς εἶναι οι δυο αρχαϊκοὶ αιολικοὶ ναοί που ανάσκαψε ο Δημήτρης Ευαγγελίδης στην Κλοπεδὴ βορειοδυτικὰ τῆς Αγίας Παρασκευῆς (πολλοὶ πιστεύουν ὅτι ἔδω ἤταν ο ναὸς τοῦ Ναπαίου Απόλλωνα), ενῶ απὸ τοὺς κλασικοὺς χρόνους μοναδικὸ μνημεῖο εἶναι ο ναὸς τῶν Μεσών, ποὺ αρχαῖες πηγὲς τὸν μνημονεύουν ως "κέντρο παλλεσβιακὴς λατρείας καὶ επαφῇς". Απὸ αυτὰ τὰ ιερὰ προέρχονται τὰ γνωστὰ σήμερα αιολικὰ κιονόκρανα.
http://www.culture.gr/h/4/gh430.jsp?obj_id=11901
Ιερὸ τοῦ Απόλλωνα, κατὰ τὸν Θουκυδίδη, υπῆρχε στην περιοχὴ Μαλέας. Ο ἴδιος αναφέρει:
"Οι Μυτιληναίοι, ἐν τούτοις, ἔμαθαν τὴν εἴδησιν τῆς εκστρατείας απὸ κάποιον, ο οποῖος, αφοῦ επέρασεν εἰς τὴν Εὔβοιαν, ἦλθε πεζὸς εἰς τὴν Γεραιστὸν καὶ επιτυχὼν εμπορικὸν πλοῖον, τὸ οποῖον απέπλεεν, επεβιβάσθη, καὶ τὴν τρίτην ημέραν μετὰ τὴν αναχώρησιν του ἐξ Αθηνῶν ἔφθασε μὲ ευνοϊκὸν καιρὸν εἰς Μυτιλήνην, Συνεπεία τούτου, οι Μυτιληναίοι ὄχι μόνον εἰς τὸν ναὸν τοῦ Απόλλωνος τῆς Μαλέας δεν εξήλθαν, αλλὰ καὶ επροστάτευσαν διὰ προχείρου οχυρώσεως καθ' ὅλην τὴν γραμμὴν τὰ ημιτελῆ ακόμη ἔργα τοῦ τείχους καὶ τῶν λιμένων, καὶ τὰ εφρούρουν."
Ὅμως αυτές οι πληροφορίες τοῦ Θουκυδίδη δεν φαίνονται να συμφωνούν με αυτὲς τοῦ Στράβωνα, ποὺ ισχυρίζεται ὅτι ο Μαλέας απέχει εβδομήντα στάδια νότια απὸ τὴν πόλη τῆς Μυτιλήνης. Πολλοὶ μελετητὲς αμφέβαλαν για τὴν εγκυρότητα τῶν πληροφοριῶν τοῦ πρώτου επειδὴ πιθανὸν να μὴν γνωρίζε καλὰ τὴν περιοχή, ὅμως ἔρχεται μία ἅλλῃ πληροφορία, αυτὴ τοῦ Ἀριστοτέλη (ο οποῖος ἔμεινε στῇ Λέσβο για κάποιο διάστημα), ποὺ ὑποστηρίζει ὅτι η περιοχὴ αυτὴ βρισκόταν στο σημεῖο εκεῖνό που περιγράφει ο Θουκυδίδης, δηλαδὴ κοντὰ στο λιμάνι τῆς πόλης. Οι σημερινοὶ χάρτες τὸ αναφέρουν ως ακρωτήρι Μαλέας, Ἀγριλιός, Zeitin bourmou και Capo S. Malia.
Εκτὸς απὸ τὴν Λέσβο τὸ τοπωνύμιο αυτὸ τὸ συναντάμε καὶ σὲ ἄλλα μέρη τῆς Ελλάδας. Στην οροσειρὰ τοῦ Πάρνωνα υπῆρχε αρκαδικὴ πόλη που ονομαζόταν Μαλίας ἣ Μαλαίας. Υπῆρχε καὶ πόλις Μαλοὺς σὲ παραπόταμο τοῦ Αλφειοὺ στην οποία βρέθηκε χάλκινο ἄγαλμα τοῦ 6ου π.χ αιῶνα, μὲ τὴν επιγραφὴ "Χάριλ(λ)ὃς ανέθηκε τοι Μαλεάται καὶ Λενίδι Πρασιαί". Ὅμως τὸ πιὸ χτυπητὸ παράδειγμα εἶναι τὸ ακρωτήρι Ἄκρα Μαλέας (Καβομαλιάς) στον νομὸ Λακωνίας, ὅπου λατρευόταν ο Απόλλωνας Μαλεάτης. Ο Παυσανίας περιγράφει ὅτι εκεῖ υπήρχαν δύο ιερά, τὸ ἕνα κοντὰ στο ἄλλο, καὶ τὰ ονομάζει ιερὰ τοῦ Απόλλωνα καὶ τοῦ Ασκληπιοῦ.
Στην ελληνικὴ μυθολογία μὲ τὸ ὄνομα Μαλὸς εἶναι επίσης γνωστὸς ο γιὸς τοῦ Αμφικτύονα ἥ του Βοιωτοὺ Αμύρου, επώνυμος ἥρωας τῶν Μαλιέων. Αναφέρεται ὅτι ἤταν στην υπηρεσία τοῦ "Απόλλωνος Μαλεάτα", ὄντας πρῶτος που ἔχτισε βωμὸ τοῦ Απολλῶνα καὶ τέλεσε θυσίες. Κατὰ τὸν Βιλαμόβιτς, ο Μαλὸς πρέπει να ἤταν ἔνας βασιλιὰς τῶν Επιδαυρίων.
Τὶ σχέση ὅμως μπορεὶ να ἔχει η λατρεία τοῦ Απόλλωνα στῇ Λέσβο μὲ τὴν Πελοπόννησο, καὶ γιατὶ σὲ αυτὰ τὰ μέρη συναντάμε αυτές τις κοινόχρηστες ονομασίες;
