ΛεπέτυμνοςΑπὸ τὴν απώτατη εποχὴ τῆς αρχαιότητας οι Αιολεὶς ἔστρεψαν τοὺς λογισμοὺς καὶ τὴν φαντασία τοὺς πρὸς τὸν Λεπέτυμνο, τὸ ψηλότερο βουνὸ τοῦ νησιοὺ (968 μ). Τὸ ψήλωμα καὶ η ομορφιὰ τοῦ στάθηκαν επὶ χιλιάδες χρόνια πηγὴ ἔμπνευσης για αυτούς.
Μέσα απὸ τῇ μοναδικῇ φύσῃ μὲ φτέρες, αρκομηλιές, πηγὲς καὶ αιώνια βράχια μπορεὶ κανεὶς να κατανοήσει τὴν δυναμικὴ παρουσία αυτοῦ τοῦ βουνοῦ στῇ ζωὴ τοῦ αιολικoὺ γένους. Ἄλλωστε, ὅπως τονίζει σὲ ἔναν στίχο ο Γάλλος ποιητὴς Λεκὸντ Ντε Λιλ, θέλοντας να εξαρεῖ τῇ συμβολῇ τῶν βουνῶν στην ιστορία τῶν εθνῶν:
Μέσα απὸ τῇ μοναδικῇ φύσῃ μὲ φτέρες, αρκομηλιές, πηγὲς καὶ αιώνια βράχια μπορεὶ κανεὶς να κατανοήσει τὴν δυναμικὴ παρουσία αυτοῦ τοῦ βουνοῦ στῇ ζωὴ τοῦ αιολικoὺ γένους. Ἄλλωστε, ὅπως τονίζει σὲ ἔναν στίχο ο Γάλλος ποιητὴς Λεκὸντ Ντε Λιλ, θέλοντας να εξαρεῖ τῇ συμβολῇ τῶν βουνῶν στην ιστορία τῶν εθνῶν:
"Στα κορφοβούνια εἶναι η πηγὴ κάθε φυλῆς καθάριας"
Τὸ βουνὸ πῆρε τὴν ονομασία τοῦ απὸ τὸν ἥρωα τοῦ Τρωικοῦ Πολέμου Λεπέτυμνο, ο οποῖος εἶχε παντρευτεὶ μία απὸ τὶς πέντε κόρες τοῦ βασιλιὰ Μάκαρα, τὴν Μήθυμνα. Εκείνη μὲ τὴν σειρὰ τῆς χάρισε τὸ ὄνομα τῆς σὲ μία ἀπὸ τὶς πιὸ ὄμορφες κωμοπολεις τῆς Λέσβου που βρίσκεται στους πρόποδες τοῦ βουνοῦ. Στῇ Μήθυμνα λέγεται πως υπῆρχε ιερὸ τοῦ Απολλῶνα Σμινθεύς.
http://www.mikrosapoplous.gr/iliada/SMINTHEUS.htm
Ἂν ακολουθήσει κανεὶς τὸν χωματόδρομο που ξεκινὰ απὸ τὸ χωριὸ Πελόπη, σὲ πέντε ὦρες περίπου θα φτάσει στῇ κορυφὴ τοῦ άι-Λιά. Τὸ γλυκοχάραμα, σὲ αυτὴ τὴν ἄκρη τῆς Γῆς, εἶναι η ὥρα που γοητεύει καὶ συνεπαίρνει τὸν ἐπισκέπτῃ περισσότερο απὸ οτιδήποτε ἄλλο. Τὸ φῶς ξεχύνεται στους ορίζοντες, διώχνει τὸ σκοτάδι τῆς νύχτας, καὶ ὅλα λούζονται σὲ μία απεράντη θάλασσα φωτός, ποὺ ὅλο καὶ πλημμυρίζει μὲ τὸ πέρασμα τῆς ὥρας.
Πῶς θα μποροῦσε να μὴν είχε λατρευτεὶ ἔδω ο θεὸς τοῦ φωτός;
Απὸ τὸν Θεόφραστο γνωρίζουμε ὅτι στο Λεπέτυμνο υπῆρχε ιερὸ τοῦ Απόλλωνα, Αστεροσκοπεῖο, μνημεῖο τοῦ ἥρωα Λεπέτυμνου καὶ ο τάφος τοῦ Παλαμίδη, ενώ από τον Μύρσιλο: "Μυρσίλος δὲ ὁ Λέσβιος ἐν τῷ ὅρει φύσιν Λεπετύμνω, ἱερὸν Ἀπόλλωνος εἶναι καὶ ἡρῷον Λεπετύμνου, ἐφ ὢ καθάπερ ἐν τῷ Κράνωνι, δύο μόνον εἶναι κόρακας, ὄντων οὐκ ὀλίγον ἐν τοῖς πλησίον τόποις".
Δεν εἶναι τυχαῖο λοιπόν που ο τόπος ἔδω εἶναι διάσπαρτος απὸ ὄστρακα αγγείων, καθὼς καὶ απὸ τούβλα καὶ κεραμίδια που υποδηλώνουν τὴν υπάρξῃ κτίσματος. Ο Μάκης Αξιώτης αναφέρει ὅτι σὲ ἕνα μικρὸ πλάτωμα κάτω απὸ τὸν βράχο βρέθηκαν επιφανειακὰ πέντε κεφαλάκια απὸ εἴδωλα, ἕνα εὔρημα που θέτει τὴν σφραγῖδα τοῦ ιεροῦ χώρου. Τὰ δύο εἴχαν διατηρημένα τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ προσώπου, τὰ ἄλλα τρία ἤταν φθαρμένα. Τὸ ἕνα ἔφερε κάλυμμα οξύληκτο (ἴσως ἤταν μορφὴ νεαροῦ), τὰ ἄλλα δυο, γυναικεῖες μορφές, ἔφεραν κυλινδρικὸ κάλυμμα που σκέπαζε ο χιτῶνας (μῆκος ἀπὸ 2 ἕως 4 ἐκ.).
Τὰ βουνὰ μὲ τῇ ομορφιὰ καὶ τὸν θρύλο τοὺς πάντα δέσποζαν στῇ ψυχὴ τοῦ ελληνικοῦ γένους.
Στις κορυφὲς τοῦ Λεπέτυμνου ὅταν γλυκοχαράζει, τραβάει τὸν αιώνιο δρόμο τοῦ κατὰ τὴν δύσῃ ο αυγερινὸς καὶ τότε αρχίζουν να τραγουδοὺν τὰ αηδόνια στις ῥεματιὲς καὶ να ζωντανεύει η φύσῃ. Ἔδω λατρεύτηκε ο Απόλλων.
Ἂν ακολουθήσει κανεὶς τὸν χωματόδρομο που ξεκινὰ απὸ τὸ χωριὸ Πελόπη, σὲ πέντε ὦρες περίπου θα φτάσει στῇ κορυφὴ τοῦ άι-Λιά. Τὸ γλυκοχάραμα, σὲ αυτὴ τὴν ἄκρη τῆς Γῆς, εἶναι η ὥρα που γοητεύει καὶ συνεπαίρνει τὸν ἐπισκέπτῃ περισσότερο απὸ οτιδήποτε ἄλλο. Τὸ φῶς ξεχύνεται στους ορίζοντες, διώχνει τὸ σκοτάδι τῆς νύχτας, καὶ ὅλα λούζονται σὲ μία απεράντη θάλασσα φωτός, ποὺ ὅλο καὶ πλημμυρίζει μὲ τὸ πέρασμα τῆς ὥρας.
Πῶς θα μποροῦσε να μὴν είχε λατρευτεὶ ἔδω ο θεὸς τοῦ φωτός;
Απὸ τὸν Θεόφραστο γνωρίζουμε ὅτι στο Λεπέτυμνο υπῆρχε ιερὸ τοῦ Απόλλωνα, Αστεροσκοπεῖο, μνημεῖο τοῦ ἥρωα Λεπέτυμνου καὶ ο τάφος τοῦ Παλαμίδη, ενώ από τον Μύρσιλο: "Μυρσίλος δὲ ὁ Λέσβιος ἐν τῷ ὅρει φύσιν Λεπετύμνω, ἱερὸν Ἀπόλλωνος εἶναι καὶ ἡρῷον Λεπετύμνου, ἐφ ὢ καθάπερ ἐν τῷ Κράνωνι, δύο μόνον εἶναι κόρακας, ὄντων οὐκ ὀλίγον ἐν τοῖς πλησίον τόποις".
Δεν εἶναι τυχαῖο λοιπόν που ο τόπος ἔδω εἶναι διάσπαρτος απὸ ὄστρακα αγγείων, καθὼς καὶ απὸ τούβλα καὶ κεραμίδια που υποδηλώνουν τὴν υπάρξῃ κτίσματος. Ο Μάκης Αξιώτης αναφέρει ὅτι σὲ ἕνα μικρὸ πλάτωμα κάτω απὸ τὸν βράχο βρέθηκαν επιφανειακὰ πέντε κεφαλάκια απὸ εἴδωλα, ἕνα εὔρημα που θέτει τὴν σφραγῖδα τοῦ ιεροῦ χώρου. Τὰ δύο εἴχαν διατηρημένα τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ προσώπου, τὰ ἄλλα τρία ἤταν φθαρμένα. Τὸ ἕνα ἔφερε κάλυμμα οξύληκτο (ἴσως ἤταν μορφὴ νεαροῦ), τὰ ἄλλα δυο, γυναικεῖες μορφές, ἔφεραν κυλινδρικὸ κάλυμμα που σκέπαζε ο χιτῶνας (μῆκος ἀπὸ 2 ἕως 4 ἐκ.).
Τὰ βουνὰ μὲ τῇ ομορφιὰ καὶ τὸν θρύλο τοὺς πάντα δέσποζαν στῇ ψυχὴ τοῦ ελληνικοῦ γένους.
Στις κορυφὲς τοῦ Λεπέτυμνου ὅταν γλυκοχαράζει, τραβάει τὸν αιώνιο δρόμο τοῦ κατὰ τὴν δύσῃ ο αυγερινὸς καὶ τότε αρχίζουν να τραγουδοὺν τὰ αηδόνια στις ῥεματιὲς καὶ να ζωντανεύει η φύσῃ. Ἔδω λατρεύτηκε ο Απόλλων.
