Θαλής

Το αχιλλοπήγαδο, στην Αρχαία Βρίσα της Λέσβου

Ένας σοφός, καθώς περπατούσε μια βραδιά παρατηρώντας τα άστρα, έπεσε σε ένα πηγάδι. Aπορροφημένος στην αστρονομική του παρατήρηση, αγνόησε το πηγάδι, στο οποίο ούτε ο πιο αμόρφωτος άνθρωπος δεν θα ήθελε να πέσει!

Δυστυχώς, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτή η μικρή ιστορία είναι αληθινή ή πλαστή, αφού ο ίδιος δεν είναι πια τριγύρω για να μας πει.

Είχε προβλέψει την έκλειψη του ήλιου το 585 π.Χ. και είχε γράψει επικούς στίχους για τα ουράνια σώματα. Ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας των οποίων τα αξιώματα χαράσσονταν στους τοίχους του ναού στους Δελφούς. Η δόξα του έφτασε ως τα ουράνια και ως τις μέρες μας, επομένως, αυτή η κωμική υπερβολή, κατά τη γνώμη μου, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Και υπάρχουν κάποιες σύγχρονες περσόνες που τολμούν και στρέφουν το κεφάλι τους προς τον ουρανό, όχι επειδή είναι πρόθυμες να μάθουν τι πραγματικά υπάρχει εκεί πάνω, αλλά επειδή με αυτό τον τρόπο τους αρέσει να αναδεικνύουν την δήθεν ανωτερότητα τους έναντι των άλλων ανθρώπων, ενώ αγνοούν τι χάσκει στα πόδια τους.

Κι αφού έχουν αυτή τη κακή συνήθεια - με αποτέλεσμα να καταβυθίζονται διαρκώς στο σκοτεινό πηγάδι της ψυχής τους - τότε το παίζουν και θιγμένες όταν δέχονται τα σκωπτικά σχόλια των άλλων.

Αντί λοιπόν να κοιτάζουν τα άστρα, ας κοιτάξουν πρωτίστως μέσα σε κάποιο από τα πολλά πηγάδια (που οι ίδιες έχουν ορύξει), μπας και συνειδητοποιήσουν ποιές πραγματικά είναι όταν το είδωλο τους δουν στο νερό. Κι αν δεν μπορούν να το δουν (ενδέχεται κι αυτό), τότε ας πέσουν μέσα να πνιγούν, μπας και ησυχάσουμε όλοι από δαύτες.

Ερωτόκριτος

Ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα, έργο που φιλοτέχνησε ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

Ο Ερωτόκριτος είναι μία έμμετρη μυθιστορία που αποτελείται από 10.010 δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Συγγραφέας του έργου είναι ο Κορνάρος Βιτσέντζος. Κεντρικό θέμα του είναι ο έρωτας δυο νέων, του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, και γύρω από αυτό περιστρέφονται και άλλα θέματα όπως η τιμή, η φιλία, η γενναιότητα και το κουράγιο.

Η πρώτη έντυπη έκδοση του Ερωτόκριτου έγινε το 1713 στη Βενετία, ένα αντίγραφο της οποίας σώζεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, ενώ στο Βρετανικο Μουσείο σώζεται ένα χειρόγραφο του 1710. Μια πολή καλή επεξεργασία της έκδοσης του 1713 έχει κάνει ο Γιώργος Σαββίδης. Ολόκληρο το έργο μπορούμε να το βρούμε εδώ:

http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=20

Ο Ερωτόκριτος πέρασε στην λαϊκή παράδοση και παραμένει δημοφιλές κλασικό έργο, χάρη και στη μουσική με την οποία έχει μελοποιηθεί. Από τις πιο όμορφες εκτελέσεις είναι αυτή με την εξαίσια φωνή του Νίκου Ξυλούρη.

http://rapidshare.com/files/285957459/12.mp3.html

Cupid fleeing the sleeping Psyche, by François-Édouard Picot

[...] Όμως, το ερωτικό χτύπημα του ανθρώπου, όταν τον έχει ανάψει και τον έχει πυρπολήσει αληθινά, δεν μπορεί καμιά μούσα ούτε μαγική επίκληση ούτε αλλαγή τόπου να το δαμάσει, παρόντες ερωτεύονται, απόντες αγαπούν, μέρα κυνηγούν το θήραμα, νύχτα κοιμούνται στα πλατύσκαλα αυτών που αγαπούν, νηφάλιοι κάνουν ερωτικές προτάσεις στους ωραίους, μεθυσμένοι τους κάνουν καντάδες.

Και δεν ισχύει αυτό που είπε κάποιος, ότι δηλαδή οι ποιητικές φαντασίες, λόγω της καθαρότητας είναι τα όνειρα του ξύπνιου ανθρώπου, αλλά περισσότερο των εραστών, που συζητούν σα να είναι μπροστά στο αντικείμενο του πόθου που αγκαλιάζουν. Το μάτι μοιάζει να αποτυπώνει τις άλλες του εικόνες σε υγρό καμβά, έτσι που να μαραίνονται και να ξεγράφονται από το μυαλό μας.

Όμως, οι εικόνες των ερωτοχτυπημένων σαν πυρογραφίες αφήνουν είδωλα πυρακτωμένα στο μυαλό τους, κινούμενα και ζωντανά και με φωνή, παραμένοντας συνέχεια μέσα τους.

Ο Ρωμαίος Κάτωνας έλεγε ότι η ψυχή του εραστή ζει μόνιμα μέσα στην ψυχή του αγαπημένου του, και η μορφή και το ήθος και η ζωή και οι πράξεις, από τις οποίες κατευθυνόμενος διανύει μεγάλες αποστάσεις, όπως λένε οι Κυνικοί, "βρήκε συντονισμένο και σύντομο δρόμο για την αρετή". Γιατί τον οδηγεί προς την φιλία ... με συνοδεία του θεού, όπως σε περίπτωση θαλασσοταραχής.

Υποστηρίζω συμπερασματικά ότι ο ενθουσιασμός αυτών που αγαπούν δεν είναι χωρίς θεία χάρη ούτε έχει άλλο θεό προστάτη και οδηγό παρά αυτόν που τώρα εμείς γιορτάζουμε καί που προς τιμή του θυσιάζουμε, τον Έρωτα.

ΕΡΩΤΙΚΟΣ, Πλούταρχος (απόσπασμα)

Κεραμοποιητήριον, Ικαρία

Στα βουνά της Ικαρίας, στη θάλασσα του Ανατολικού Αιγαίου, στο χωριό Καραβόσταμο, πριν από μερικές μέρες είχα τη τιμή να γνωρίσω έναν από τους καλύτερους κεραμιστές που έτυχε ως τώρα, τον Richard Smith.

Το βουνό, πίσω από το εργαστήριο "Κεραμοποιητήριον", υψώνεται στα χίλια μέτρα. Οι χειμωνιάτικες βροχές έχουν σκαλίσει βαθιά τα φαράγγια απίστευτης ομορφιάς...

Σε αυτό το δυναμικό περιβάλλον διατηρούν το εργαστήριο τους ο Richard Smith και η Έλλη Τσακάλου (δυστυχώς δεν έτυχε να συναντήσω την Έλλη, που είναι εξίσου πολύ καλή κεραμίστρια). Αν και ο καθενές τους χρησιμοποιεί διαφορετική τεχνική για να εκφράσει τη δουλειά του, η Έλλη με Raku, και ο Richard με Terra Sigillata, τα αντικείμενα τους τα ενώνει το ψήσιμο σε "ζωντανή φωτιά". Μαζί δημιουργούν αντικείμενα διακοσμητικά αλλά και καθημερινής χρήσης.

Έλλη Τσακάλου (raku, αριστερά)

Το Raku είναι τεχνική ψησίματος κεραμικών που το όνομά του το χρωστάει στον Ιάπωνα Raku. Τα κεραμικά που είναι ήδη μία φορά ψημένα στους 1000C, βγαίνουν στον αέρα. Δημιουργείται θερμό - σοκ και η επιφάνεια των αντικειμένων κρακελάρει (σπάει). Αμέσως τοποθετούνται σε ένα δοχείο όπου τραβάνε κάπνα και το κρακελάρισμα διαγράφεται δημιουργώντας μοναδικά σχέδια κάθε φορά.

Richard Smith (terra Sigillata, δεξιά)

Στην ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Κεραμικής, σημαντικότερη τεχνική διακόσμησης είναι η Sigillata (ερυθρόμορφα και μελανόμορφα αγγεία). Είναι από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα από διαφορετικά χρώματα πηλών, καθώς και του απόλυτου ελέγχου της ατμόσφαιρας του καμινιού. Το κεραμικό της φωτογραφίας είναι Terra Sigillata και έχει ψηθεί με τεχνική ψησίματος Raku.


Ένα παιχνίδι της φωτιάς, του αέρα και του νερού, όπου το κάθε στοιχείο της Φύσης βάζει την δική του υπογραφή στο κάθε αντικείμενο, με ξεχωριστό τρόπο...

Ο ναός της Ταυροπόλου Αρτέµιδος στην Ικαρία

14.1.19παράκειται δὲ τῇ Σάμῳ νῆσος Ἰκαρία ἀφ’ ἧς τὸ Ἰκάριον πέλαγος. αὕτη δ’ ἐπώνυμός ἐστιν Ἰκάρου παιδὸς τοῦ Δαιδάλου, ὅν φασι τῷ πατρὶ κοινωνήσαντα τῆς φυγῆς, ἡνίκα ἀμφότεροι πτερωθέντες ἀπῆραν ἐκ Κρήτης, πεσεῖν ἐνθάδε μὴ κρατήσαντα τοῦ δρόμου· μετεωρισθέντι γὰρ πρὸς τὸν ἥλιον ἐπὶ πλέον περιρρυῆναι τὰ πτερὰ τακέντος τοῦ κηροῦ. τριακοσίων δ’ ἐστὶ τὴν περίμετρον σταδίων ἡ νῆσος ἅπασα καὶ ἀλίμενος πλὴν ὑφόρμων, ὧν ὁ κάλλιστος Ἱστοὶ λέγονται· ἄκρα δ’ ἐστὶν ἀνατείνουσα πρὸς ζέφυρον. ἔστι δὲ καὶ Ἀρτέμιδος ἱερὸν καλούμενον Ταυροπόλιον ἐν τῇ νήσῳ καὶ πολισμάτιον Οἰνόη, καὶ ἄλλο Δράκανον ὁμώνυμον τῇ ἄκρᾳ ἐφ’ ᾗ ἵδρυται, πρόσορμον ἔχον· ἡ δὲ ἄκρα διέχει τῆς Σαμίων ἄκρας τῆς Κανθαρίου καλουμένης ὀγδοήκοντα σταδίους, ὅπερ ἐστὶν ἐλάχιστον δίαρμα τὸ μεταξύ. νυνὶ μέντοι λιπανδροῦσαν Σάμιοι νέμονται τὰ πολλὰ βοσκημάτων χάριν.

The island of Icaria, from which the Icarian Sea has its name, is near Samos. The island has its name from Icarus, the son of Dædalus, who, it is said, having accompanied his father in his flight, when both of them, furnished with wings, set out from Crete, fell on that island, unable to sustain his flight. He had mounted too near the sun, and the wings dropped off on the melting of the wax (with which they were fastened). The whole island is 300 stadia in circumference; it has no harbours, but only anchorages, the best of which is called Histi. A promontory stretches towards the west. There is also on the island a temple of Artemis, called Tauropolium, and a small town and another Dracanum, of the same name as the promontory on which it stands, with an anchorage for vessels. The promontory is distant from the promontory of the Samians, called Cantharius, 80 stadia, which is the shortest passage from one to the other. The Samians occupy it at present in its depopulated state, chiefly for the sake of pasture which it affords for cattle.

Strabo

Ἰκαρία, Σεπτέμβριος 2009

Πυθαγόρας

Ο Πυθαγόρας, γιός του Μνησάρχου, γεννήθηκε γύρω στα 570 π.Χ. Σπούδασε κοντά στον Θαλή τον Μιλήσιο και τον Βίαντα τον Πριηνέα. Η δίψα του για γνώσεις και εμπειρίες τον έφεραν στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου, στη Σιδώνα, στην Αίγυπτο, στη Βαβυλώνα.

Όταν γύρισε στη Σάμο ίδρυσε το Ημικύκλιον, όπου και δίδασκε. Η αντίθεσή του όμως με τον Πολυκράτη και η αντίδραση που συνάντησε η διδασκαλία του, τον ανάγκασαν να ξενιτευτεί. Η παράδοση τον θέλει να πλανιέται για λίγο στις σπηλιές του Κέρκη προτού καταφύγει στη Μεγάλη Ελλάδα, αρχικά στον Κρότωνα και αργότερα στο Μεταπόντιο όπου και πέθανε γύρω στα 500 π.Χ.

Θεωρείται θεμελιωτής της μαθηματικής και της φυσικής επιστήμης. Ο ίδιος δεν έγραψε τίποτα, η διδασκαλία τού όμως και η συμβολή του στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας και των επιστημών θα επηρεάζουν για πάντα τη ζωή και τη σκέψη των ανθρώπων.

Το μνημείο του Πυθαγόρα, έργο του γλύπτη Ίκαρη, στήθηκε στο παλιό λιμάνι για να θυμίζει τη σχέση της αρχαίας Σάμου με το πιο σημαντικό τέκνο της.

Σταυρινῆδες, Σάμου

Ευπαλίνειο Υδραγωγείο, Σάμος

Το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο, ή αλλιώς "Αμφίστομον Όρυγμα", είναι από τα πιο καλά διατηρούμενα μνημεία της Σάμου. Το κατασκεύασε ο μηχανικός Ευπαλίνος, γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα, για να φέρει στην πόλη τα άφθονα νερά της πηγής των Αγιάδων.

Το όρυγμα, με μήκος 1036 μ. και εσωτερικές διαστάσεις 1,80 x 1,80, λαξεύτηκε μέσα στο βραχώδες πέτρωμα, σε βάθος 180 μ. από την κορυφή του λόφου Καστρί. Για να συντομευτεί η διάνοιξη άρχισαν οι εργασίες συγχρόνως και στις δυο πλευρές του βουνού. Πολύπλοκοι συνδυασμοί και μαθηματικοί υπολογισμοί χρειάστηκαν για να συναντηθούν μέσα στα σπλάχνα του βουνού οι δυο υπόγειες σήραγγες.

Το Υδραγωγείο διατηρήθηκε σε χρήση για χίλια τουλάχιστον χρόνια, προτού εγκατασταθεί, στη ρωμαϊκή εποχή, με νέο που έφερε, με κτιστές κατασκευές και καμάρες πάνω από το ρέμα των Αγιάδων.

Πριν εγκαταλειφθεί εντελώς και καταχωσθει με όγκους χωμάτων, το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο στα ταραγμένα χρόνια των επιδρομών των Περσών και των Αράβων (7ος αἱ. μ. Χ.).

Το Ηραίο, Σάμος

Μέσα στα πλαίσια της μετακινήσῃς πληθυσμών από την Ηπειρωτική Ελλάδα προς τα νησιά του Ανατολικου Αιγαίου και τα παράλια της Μ. Ασίας φτάνουν στη Σάμο, κατά τα τέλη της δεύτερης προχριστιανικής χιλιετίας, Ίωνες από την Επιδαυρία. Μαζί τους φέρνουν τη λατρεία της θεάς Ήρας, που θα εγκατασταθεί στο Ηραίο.

Το Ηραίο είναι το κυριότερο ιερό της αρχαίας Σάμου και βρίσκεται στη ΝΔ. ακτή του νησιού. Η θέση με το ασταθές έδαφος που δημιούργησαν οι προσχώσεις του ποταμού Ίμβρασου, παρουσίαζε ιδιαίτερα προβλήματα και δυσκόλεψε την θεμελίωση του ιερού. Η μεταφορά του όμως σε πιο βολική θέση ήταν αδιανόητη, αφού η λατρεία φώλιαζε πάντα σε μέρη όπου η παρουσία του θείου ήταν ιδιαίτερα έντονη.

Σε αυτή τη θέση, στις όχθες του Ίμβρασου, γεννήθηκε κατά τη σαμιακή παράδοση η θεά Ήρα, στη ρίζα μιας λυγαριάς που διατηρήθηκε ως τα χρόνια του περιηγητή Παυσανία (2ος αἱ. μ. Χ.). Στον ίδιο χώρο τοποθετείται και ο Ιερός Γάμος της θεάς με τον Δία.

Ο ναός ήταν δίπτερος, με διπλές κιονοστοιχίες από 24 κίονες στις μακρές πλευρές και τριπλές στις προσόψεις (με 8 κίονες στην ανατολική και 9 στην Δ. Πλευρά), αναφέρει ο έφορος αρχαιοτήτων Κωνσταντίνος Τσάκου στο βιβλίο του "Σάμος". Αν υπολογιστεί το αρχικό ύψος του σε 20 μ. περίπου, τότε γίνεται κατανοητός ο θαυμασμός του Ηρόδοτου... "ο μέγιστος πάντων νηων των ημείς ίδμεν".

Σάμος, Σεπτέμβριος 2009

Ένα κολχικό που συνάντησα στο βουνό Καρβούνη

Βουρλιώτες

Αμπελώνας

Το όνομα του νησιού φαίνεται ότι προέρχεται από μια πανάρχαια ρίζα SAMA - που έχει σχέση με τα ύψη και δικαιώνεται από τα ψηλά βουνά, τον Κέρκης και την Άμπελο με τις κορυφές του Καρβούνης Η μεταγενέστερη παράδοση απέδωσε το όνομα στον Σάμο, γιό του μυθικού οικιστή του νησιού, του Αναγκαίου. (φωτό. άγρια λουλούδια στο βουνό Καρβούνη).

Στην αρχαία φιλολογία η Σάμος αναφέρεται με ποιητικά επίθετα, όπως Υδρηλή, για τα πολλά νερά της, Δόρυσα, Δρύουσα και Κυπαρισσία για τα ξύλα και τα δέντρα της, Μελάνθεμος και Μελάμφυλλος, Φυλλίς και Ανθεμίς, για την πλούσια βλάστηση και τα πολλά άνθη της.

Μικρές σχετικά αλλά εύφορες πεδιάδες σε συνδυασμό με το γλυκό κλίμα, ευνόησαν την ανάπτυξη της αμπελουργίας και τις καλλιέργειες σιτηρών και δέντρων, δικαιώνοντας την έκφραση " και ορνίθων γάλα φέρει η νήσος" που της έδωσε ο κωμικός ποιητής του 4ου π.Χ. αι. Μένανδρος.

Περίφημο ήταν και είναι, παρά τις αντιρρήσεις του Στράβων, το μοσχάτο κρασί της Σάμου, ο ανθοσίας των αρχαίων.

Η λατρεία του Ορφέα στη Λέσβο

Orpheus Slain By The Thracian Women του Emile Levy

Η σφαγή του Ορφέα

Η σαν της Θράκης ο αοιδός είχε το νου του χάσει
να δεί ξανά το φίλο του, το τέκνο του Βοριά,
και μέρα νύχτα καθόταν μέσα στα απόσκια δάση
και τραγουδούσε μονάχος να βρει παρηγοριά
γιατί έτρωγαν τα σπλάχνα του ακοίμητες φροντίδες
τον Κάλαϊν, τον Κάλαϊν παντοτινά ποθεί.

Μα τον Ορφέα σκότωσαν κακές οι Βιστωνίδες
καθεμιά εχύθη επάνω του με κοφτερό σπαθί,
τι ζήλεψαν που παίνεσε του φίλου του τα κάλλη
και δεν τραγούδησε ομορφιές και μάγια γυναικών
κι αφού με τα λεπίδια τους του έκοψαν το κεφάλι,
τό 'ριξαν με τη λύρᾳ του στο κύμα το γλαυκό
τα δυό δετά με μια θηλιά, μαζί για να τα παίρνει
και να τα βρέχει ο αφριστός γιαλός ολημερίς...

Μα προς τη Λέσβο η θάλασσα τα πάει και τα ξωσέρνει
κι ακούστηκε ήχος στο πέλαγος σαν λύρας λυγερής
και στα νησιά και στ' ανθηρά ακρογιάλια που το πήραν
και το κεφάλι οι κάτοικοι έθαψαν το ιερό
κι έβαλαν μες στο μνήμα του την πονεμένη λύρα,
που κίναγε πέτρες άλαλες και του Άδη το νερό!

Κι από τότε ερατεινά τραγούδια και κιθάρες
στη Λέσβο πρώτα ηχολογούν απ' όλα τα νησιά.
Τους Θράκες πάλι ακούοντας τι έκαναν οι ζηλιάρες
γυναίκες τους, τους ἐπιασε θυμός κι απελπισία,
και στίξανε των θηλυκών το δέρμα να θυμίζουν
τα βένετα σημάδια τους το μαύρο φονικό
κι ακόμα τις γυναίκες τους ίσαμε τώρα στίζουν
για του Ορφέα τη σφαγή, τ' απίστευτο κακό.

Φανοκλής

(Μετάφραση: Σιμ. Μενάρδος)

Όταν οι γυναίκες της Θράκης σκότωσαν τον Ορφέα και πέταξαν τα μέλη του σώματός του στη θάλασσα, το κύμα έφερε τὸ κεφάλι καὶ τῇ λύρᾳ του στῇ Λέσβο, συγκεκριμένα στις ακτές της Αρχαίας Άντισσας. Τότε οι κάτοικοι της τα περιμάζεψαν και τα φύλασσαν σε "ιερό", ή αλλιώς στο "άδυτον", όπως αναφέρει ο Τυανέας Απολλώνιος που το είχε επισκεφτεί τον 1ο αιώνα π.Χ. Η παράδοση λέει ότι από τότε το κεφάλι του Ορφέα χρησμοδοτούσε.

Λέγεται ότι η φήμη του μαντείου ήταν τόσο μεγάλη που επισκίαζε τα υπόλοιπα μαντεία του Απόλλωνα, όπως πχ στο Γρύνειο, στη Κλάρο και στους Δελφούς (Φλάβιος Φιλόστρατος)‎, καὶ ὅτι για να εμποδίσει τὴν περεταίρω εξάπλωση τῆς φήμης τοῦ Ορφέα, ο Ἀπόλλωνας τοῦ απαγόρευσε τὴν άσκηση τῆς μαντικῆς τέχνης.

Σύμφωνα μὲ τὶς πληροφορίες τοῦ Φιλόστρατου, τὸ "ἄδυτον" πράγματι υπῆρξε. Ο ἴδιος αναφέρει ὅτι βρισκόταν σὲ μια χαράδρα τῆς Λέσβου (ἐν κοίλῃ τῇ γῇ), όπου ακριβῶς βρίσκεται καὶ ο "Σπήλιος", βορειοανατολικὰ τῆς σύγχρονης Αντισσας. Απὸ τὸν Χαρίσῃ πληροφορούμαστε ὅτι η εἴσοδος τοῦ σπηλαίου ἔχει πλάτος 10 μ καὶ ὕψος 12 μ καὶ ὅτι εἶναι στραμμένη πρὸς τὰ νοτιοανατολικά, ενῶ τὸ εσωτερικὸ τοῦ αποτελεῖται απὸ ἔναν ωοειδῆ θάλαμο 600 τμ περίπου. Ο φωτισμὸς τοῦ εἶναι πολὺ καλός, λόγῳ τοῦ μεγάλου ανοίγματος τοῦ στομίου, καὶ η υγρασία μικρή, γεγονός που εξηγεῖ τὴν ἔλλειψη σταλακτιτικοὺ διακόσμου.

Η εσωτερικὴ τεχνητὴ διαμόρφωση τοῦ σπηλαίου (πρόναος καὶ ἄβατον), μοιάζει μὲ εκείνη τοῦ μαντείου τῆς Δωδώνης, αλλὰ καὶ μὲ ἄλλα μαντεῖα τῆς αρχαιότητας. Στον πρόναο οι επισκέπτες περίμεναν ενώ ο μάντης δεχόταν τὸν χρησμὸ στο ἄβατον. Ενδεικτικὴ εἶναι καὶ η πληθώρα αγγείων τελετουργικὴς χρήσεως (Βuccherο) τῆς αρχαϊκῆς περιόδου, τὴν εποχὴ δηλαδή που ξεκίνησε η λατρεία τοῦ Ορφέα στῇ Λέσβο.

Αξίζει να σημειωθεὶ ὅτι η ἔλλειψη αγγείων κατὰ τοὺς μεταγενέστερους χρόνους ταυτίζεται μὲ τὴν ξαφνικὴ διακοπὴ λειτουργίας τοῦ μαντείου που αναφέρει ο Φιλόστρατος. Αυτὸ προφανῶς αποδίδεται στῇν ιδρύσῃ ενὸς ανταγωνιστικοῦ μαντείου της Λέσβου, εκεῖνο τοῦ Ναπαίου Απόλλωνα. Ἂν καὶ σταμάτησε η λειτουργία τοῦ μαντείου, η λατρεία τοῦ Ορφέα στῇ Λέσβο συνεχίστηκε για πολλοὺς αιῶνες.

"Είναι αδύνατον να μην κάνεις ούτε ένα σφάλμα, και αν τώρα με πιστέψεις για αυτό πού σου λέω, αργότερα θα με επαινέσεις καθώς θα διαπιστώνεις ότι όλοι οι άνθρωποι καθημερινά κάνουν μυριάδες σφάλματα και πράττουν υπό την επήρεια των παθών τους, χωρίς να μπορούν οι ίδιοι να το παρατηρήσουν.

Μην θεωρείς λοιπόν τον εαυτό σου κάτι άλλο από άνθρωπο. Και σίγουρα μην νομίζεις ότι είσαι κάτι ανώτερο απαό άνθρωπος, αν έχεις πείσει τον εαυτό σου ότι όλα τα έχεις καλώς καμωμένα - στην διάρκεια όχι ενός μήνα αλλά έστω και μιας μέρας μόνο. Πάνω σ' αυτό, αν είσαι πνεύμα αντιλογίας, θες από συνειδητή επιλογή ή από κακή συνήθεια ή επειδή είσαι εριστικός εκ φύσεως, ίσως πεις ότι οι σοφοί είναι κάτι άλλο από κανονικοί άνθρωποι. Στο επιχείρημά σου αυτό να αντιτάξεις το δικό μου, που έχει δυο σκέλη. Το πρώτο, ότι μόνο ο σοφός άνθρωπος είναι ολότελα αλάνθαστος, και το δεύτερο, που στηρίζεται πάνω στο πρώτο, ότι αν ο σοφός είναι ολότελα αλάνθαστος τότε δεν είναι άνθρωπος τουλάχιστον ως προς αυτό. Γι αυτό και θα ακούσεις από τους πολύ παλιούς φιλόσοφους να λένε ότι η σοφία σημαίνει εξομοίωση με το θεό.

Όμως εσύ ποτε δεν θα μπορούσες να γίνεις ξαφνικά όμοιος με θεό. Εδώ, για άτομα που σε όλη τους την ζωή αγωνίστηκαν να απαλλαγούν από τα πάθη, δεν έχει γίνει πιστευτό ότι το κατόρθωσαν αυτό στην εντέλεια, πόσο μάλλον εσύ πού ποτε δεν έκανες καμία προσπάθεια. Μην εμπιστευτείς λοιπόν όποιον σου πει ότι δεν βλέπει καμιά ενέργειά σου να υπαγορεύεται από πάθος, θεώρησε ότι σου μιλάει έτσι είτε επειδή δεν θέλει να σε ωφελήσει ή προτιμά να μην προσέξεις τα ελαττώματά σου ή επειδή παίρνει τα μέτρα του μήπως σου γίνει αντιπαθής. Μπορεί και να σε είδε κάποτε να δυσανασχετείς με κάποιον που σε επέκρινε για τα πάθη και τα σφάλματά σου, και τώρα δικαιολογημένα κρατά το στόμα του κλειστό επειδή δεν πιστεύει ότι είσαι ειλικρινής όταν του λες ότι θέλεις να γνωρίσεις ένα - ένα τα σφάλματά σου.

Αν λοιπόν πρώτα απ' όλα, κρατήσεις μία απόσταση από τις πράξεις σου και θα πάψεις να αντιλέγεις, σε λίγο θα βρεις πολλούς που θα σε διορθώνουν με ειλικρίνεια, και πολύ περισσότερο αν δείξεις ευγνωμοσύνη σ' αυτόν που θα σε κριτικάρει, αφού σε βοηθάει να ελευθερωθείς από το κακό. Αλλά και μόνο που θα κάτσεις να συλλογιστείς αν σε επέκρινε δίκαια ή άδικα, θα νοιώσεις ότι ωφελήθηκες πολύ. Κι αν το κάνεις συνέχεια, αποφασισμένος πραγματικά να γίνεις καλός και ενάρετος θα γίνεις. Τον πρώτο καιρό, ακόμα και αν διαπιστώσεις ύστερα από προσεκτική εξέταση ότι κάποιος σε κατηγορεί άδικα με σκοπό να σε προσβάλλει, μην προσπαθήσεις να πείσεις τον εαυτό σου ότι δεν έχεις πέσει σε σφάλμα, δέξου ως πρώτο δίδαγμα της φιλοσοφίας το να υπομείνεις την αρνητική στάση των άλλων.

Κάποια στιγμή αργότερα, όταν νοιώσεις ότι πια τα πάθη σου έχουν καταλαγιάσει αρκετά, θα δώσεις απαντήση σε όποιον σε πρόσβαλλε. Όχι όμως με πικρία ούτε με τρόπο επιτιμητικό ή εριστικό, δίνοντας την εντύπωση ότι θέλεις να τον κατατροπώσεις, αλλά με σκοπό το δικό σου όφελος: έτσι που αν σου ανταπαντήσει με κάτι αληθοφανές, απλώς και μόνο για να σε αντικρούσει, εσύ ή να πειστείς ότι αυτός έχει καλύτερη άποψη ή μετά από προσεχτικό έλεγχο να βρεις ότι οι αιτιάσεις του είναι αβάσιμες.

Με τον ίδιο τρόπο είχε και ο Ζήνων την αξίωση να σταθμίζουμε τις πράξεις μας: σαν να πρόκειται ύστερα από λίγο να τις δικαιολογήσουμε στους παιδαγωγούς μας. Γιατί παιδαγωγούς χαρακτήριζε ο Ζήνων τους πολλούς που είναι πρόθυμοι να επιπλήττουν ανθρώπους του περιβάλλοντος τους, ακόμα και αν δεν τους το ζητάει κανείς"


Γαληνός , Περί Διαγνωσες και Θεραπείας των Εκάστου Ψυχή ιδίων Παθών 10,8-13,7